کمک‌های اولیه در مواقع خونریزی و قطع عضو

Mahta.ra · 21/1/20

خونریزی در هر قسمت از بدن نشانه پاره‌شدن رگ‌های خونی است. منشأ خونریزی همیشه همان محلی نیست که خون در آن‌جا دیده شده است؛ به‌عنوان مثال ممکن است خون از داخل سوراخ گوش شما بیرون بیاید، اما به این معنی نیست که منشأ خونریزی همان جا یا حتی منشأ آن از داخل کانال گوش باشد.

خونریزی ممکن است از اعماق گوش یا مربوط به نواحی اطراف گوش میانی یا گوش داخلی باشد. وقتی از گوش‌پاک‌کن استفاده می‌کنیم، انتظار داریم موم قهوه‌ای‌رنگ چسبناکی ببینیم. دیدن خون برای بیشتر افراد نگران‌کننده است. البته دیدن خون علت مشخص و قابل قبولی برای نگرانی است، اما همیشه به این معنی نیست که مشکل جدی در گوش شما وجود دارد.

در واقع خونریزی گوش همیشه به این معنی نیست که خون از گوش نشأت گرفته است. اگر فقط چند قطره خون باشد، ممکن است خیلی جدی نباشد، اما اگر با نشانه‌هایی مانند درد، کاهش شنوایی و سرگیجه همراه باشد، امکان دارد ناشی از شرایطی خطرناک و بسیار جدی باشد.

خونریزی از گوش

معمولا خونریزی از گوش به‌دلیل پاره‌شدن پرده گوش با جسم خارجی یا ضربه به سر به وجود می‌آید.

اهداف شما: پوشاندن زخم و انتقال فوری مصدوم به بیمارستان
نیاز شما: دستکش یک‌بارمصرف و پانسمان استریل
مهم: تلاش نکنید گوش را مصدوم کنید. تلاش نکنید جسم خارجی را از گوش خارج کنید.

١. دراز کشیدن مصدوم

با اورژانس تماس بگیرید؛ اگر احتمال آسیب گردنی را نمی‌دهید به مصدوم کمک کنید تا در حالتی که سر و شانه‌هایش بالاتر از بدن قرار گرفته است، به سمت گوش آسیب‌دیده دراز بکشد.

٢. پوشاندن زخم

در صورت امکان از دستکش یک‌بار مصرف استفاده کنید. پانسمان استریل روی گوش قرار دهید و به آرامی با بانداژ آن را ثابت کنید.
اگر آسیب گردنی وجود ندارد، سر را به سمت گوش آسیب‌دیده خم کنید.

هشدار:

خروج مایع خونی زردرنگ از بینی یا گوش پس از ضربه به سر ممکن است نشان‌دهنده شکستگی جمجمه باشد. با اورژانس تماس بگیرید.
به آرامی و با نهایت دقت به مصدوم کمک کنید تا دراز بکشد و کمک‌های اولیه شرح داده شده در مورد آسیب به سر را انجام دهید.
علایم حیاتی مصدوم مانند هوشیاری، تنفس و نبض را تا رسیدن اورژانس پیوسته ارزیابی و ثبت کنید. به آرامی و با نهایت دقت به مصدوم کمک کنید تا دراز بکشد.

قطع عضو

قطع کامل یا ناقص انـ*ـدام یا انگشت به‌عنوان قطع عضو شناخته می‌شود. در خیلی از موارد می‌توان عضو قطع شده را با عمل جراحی ‏پیوند زد؛ بنابراین رساندن هرچه زودتر مصدوم و عضو قطع شده به بیمارستان مهم است. در این شرایط مصدوم را از نظر شوک بررسی ‏کنید. ‏

اهداف شما: کاهش خونریزی، پیشگیری از شوک، پیشگیری از تخریب بافت عضو قطع شده، انتقال هرچه زودتر مصدوم به بیمارستان
نیاز شما: دستکش یکبار مصرف، پانسمان استریل با یک تکه پارچه و باند لوله‌ای، دفترچه یادداشت و خودکار
برای عضو قطع شده: پارچه نرم، سلفون آشپزخانه یا کیسه پلاستیکی، یخ

‏١. ‏بررسی خونریزی ‏

در صورت امکان از دستکش استفاده کنید. ‏
انـ*ـدام آسیب‌دیده را اگر شکستگی ندارد بالا ببرید. سپس یک پانسمان استریل یا پارچه تمیز روی زخم بگذارید و برای ‏کنترل خونریزی محکم فشار دهید. ‏
اگر انگشت یا انـ*ـدام ناقص قطع شده است، دو قسمت را روی هم قرار دهید و به وسیله پانسمان یا پارچه اطراف زخم را ‏بپوشانید و سپس فشار دهید. ‏
مصدوم را در وضعیتی راحت قرار دهید و از پیشرفت شوک پیشگیری کنید. ‏

‏٢. ‏تثبیت پانسمان

پانسمان یا پارچه را به وسیله باند نواری ثابت کنید و با اورژانس تماس بگیرید

مهم: قطع عضو مصدوم را به اورژانس اطلاع دهید. اگر آسیب دیگری وجود ندارد و مصدوم در شوک نیست، می‌توانید او و ‏عضو قطع شده را خودتان به بیمارستان منتقل کنید. ‏

‏٣. ‏ارزیابی مصدوم ‏

علایم حیاتی مصدوم مانند هوشیاری، تنفس و نبض را تا رسیدن اورژانس، پیوسته ارزیابی و ثبت کنید. ‏

۴. مراقبت از عضو قطع شده

عضو قطع شده را شست‌وشو ندهید. ‏
عضو قطع شده را در پارچه‌ای نرم بپیچید، سپس آن را درون پلاستیک قرار دهید و روی یخ بگذارید. به‌طوری که زیاد ‏سرد نشود و با یخ تماس مستقیم نداشته باشد. ‏
روی بسته نام مصدوم و زمان حادثه را بنویسید و آن را به پرسنل اورژانس تحویل دهید. ‏
معمولا زخم لـ*ـب و زبان به وسیله دندان‌های خود مصدوم ایجاد می‌شود. ممکن است خونریزی در دهان یا حفره دندانی پس از افتادن دندان یا گاهی اوقات پس از کشیدن آن توسط دندانپزشک پدید آید.

۵. پاک کردن راه هوایی

به مصدوم کمک کنید بنشیند.
مصدوم را به جلو و سر را به سمت محل آسیب‌دیدگی خم و کمک کنید خون خارج و راه هوایی پاک شود.

۶. فشار روی زخم

در صورت امکان از دستکش استفاده کنید و با یک گاز زخم را بپوشانید. از مصدوم بخواهید ١٠دقیقه گاز را روی زخم فشار دهد.
چنانچه خونریزی بیش از ٣٠ دقیقه ادامه داشت، از پزشک یا دندانپزشک کمک بگیرید و گاز آغشته به خون را با گاز دیگری عوض کنید. به مصدوم بگویید تا ١٢ ساعت پس از قطع خونریزی از نوشیدن هرگونه مایع داغ پرهیز کند.

نکته: اگر حفره دندانی خونریزی دارد، روی آن یک گاز قرار دهید. گاز باید به قدری ضخیم باشد که میان دو ردیف دندان قرار گیرد. به مصدوم بگویید گاز را با دندان‌های خود ١٠ دقیقه فشار دهد.

خونریزی از بینی

معمولا خونریزی از بینی به دنبال ضربه به بینی پدید می‌آید، اما ممکن است بدون دلیل آشکار نیز ایجاد شود. ‏

اهداف شما: کنترل خونریزی و پیشگیری از خفگی
نیاز شما: دستمال

‏١. نشستن مصدوم

از مصدوم بخواهید بنشیند و سر خود را کمی به طرف جلو خم کند. ‏
به او دستمال بدهید تا خون را پاک کند. ‏
اگر یقه لباس او تنگ است آن را باز کنید. ‏

‏٢. فشار دادن بینی ‏

به مصدوم بگویید قسمت نرم در پایین استخوان بینی را ١٠ دقیقه فشار دهد و از راه دهان نفس بکشد. ‏
اگر خونریزی ادامه داشت (پس از گذشت ده دقیقه) دوباره بینی را محکم فشار دهید. ‏
به او بگویید در مدتی که بینی را گرفته است، خون داخل دهانش را بیرون بریزد. ‏
به مصدوم بگویید پس از متوقف شدن خونریزی تا چند ساعت بینی خود را دستکاری یا فین نکند، چون ممکن است سبب ‏کنده شدن لـ*ـخته شود. ‏
اگر پس از ٣٠ دقیقه فشار روی بینی خونریزی هنوز ادامه دارد یا احتمال فشارخون بالا را می‌دهید با اورژانس تماس بگیرید. ‏

زخم چشم

چشم ممکن است با ضربه مستقیم، قطعات تیز سنگ‌ریزه یا شیشه صدمه ببیند. حتی در کوچکترین آسیب، مصدوم باید هرچه زودتر برای پیشگیری از آسیب بینایی توسط پزشک معاینه شود. لازم است مصدوم در همه مرحله‌ها آرام و بی‌حرکت باشد.

اهداف شما: پوشاندن چشم آسیب‌دیده و انتقال فوری مصدوم به بیمارستان
نیاز شما: دستکش یک بار مصرف، گاز و باند نواری
علایم و نشانه‌ها: درد شدید و پلک‌زدن، زخم آشکار یا قرمزی چشم، مشکل بینایی، خروج خون یا مایع شفاف از چشم

١. بی‌حرکت نگه داشتن مصدوم

به مصدوم کمک کنید به پشت دراز بکشد و سر او را روی پای خود قرار دهید.
به او بگویید چشم‌های خود را حرکت ندهد، چون ممکن است باعث آسیب بیشتر شود. به مصدوم آرامش خاطر دهید.

مهم: جسم فرو رفته را از چشم بیرون نیاورید و آن را با لیوان تثبیت کنید. چشم سالم را هم ببندید.

٢. محافظت از چشم

در صورت امکان از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید. چشم آسیب‌دیده را با محافظ (شیلد) بپوشانید. با اورژانس تماس بگیرید. اگر اورژانس تاخیر دارد به وسیله باند، گاز را در محل ثابت کنید.

زخم جمجمه

جمجمه و پوست سر دارای عروق خونی ریز و زیادی هستند که نزدیک به سطح قرار گرفته‌اند. به همین دلیل هرگونه زخم در ‏جمجمه ممکن است باعث خونریزی شدید شود و وضع را بدتر از آن‌چه هست، نشان دهد. ‏

اهداف شما: بررسی خونریزی و انتقال مصدوم به بیمارستان
نیاز شما: دستکش یکبار مصرف، گاز استریل و باند نواری

‏١. بررسی خونریزی

در صورت امکان از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید. گاز استریل را به آرامی روی زخم بگذارید. روی گاز را محکم فشار ‏دهید و به وسیله باند نواری آن را ثابت کنید. اگر خون از گاز اول بیرون زد، گاز استریل دیگری روی آن بگذارید. ‏

‏٢. دراز کشیدن مصدوم ‏

به مصدوم کمک کنید دراز بکشد، به‌طوری که سر و شانه‌ها بالاتر باشد. ‏
به مصدوم کمک کنید به بیمارستان برود یا او را همراهی کنید. ‏

هشدار: اگر به دنبال ضربه به سر، زخمی پدید آمده است، احتمال آسیب به سر را بدهید و اقدامات آن را انجام دهید. مراقب ‏تغییر هوشیاری باشید. ‏

اگر مشکوک به شکستگی جمجمه هستید از بانداژ حلقوی استفاده کنید. ‏
علایم حیاتی مصدوم مانند هوشیاری، تنفس و نبض را تا رسیدن اورژانس، پیوسته ارزیابی و ثبت کنید. ‏