آنفولانزا کودکان ؛ علائم و روش های درمان

Mahta.ra · 19/1/20

شایع‌ترین بیماری تنفسی در فصل سرما، آنفولانزا بوده و بروز آن در کودکان می‌تواند خطرناک باشد. در ادامه به بررسی کامل آنفولانزا کودکان و علائم و روش های درمان آن خواهیم پرداخت.

آنفولانزا معمولا در اواخر ماه‌های زمستان به اوج خود خواهد رسید. علائم آنفولانزا کودکان حدود دو روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس بروز کرده و معمولا پنج تا هفت روز طول می‌کشد، اگرچه ممکن است تا دو هفته هم زمان ببرد.

علائم آنفولانزا کودکان

به طور معمول علائم آنفولانزا در کودکان مشابه بزرگسالان بوده و شامل موارد زیر می‌شود:

تب
سرگیجه
کاهش اشتها
درد بدن و عضلات
ضعف
گرفتگی سـ*ـینه
سرفه
لرز
سر درد
گلو درد
آبریزش بینی
گوش درد
اسهال
حالت تهوع
استفراغ

لازم به ذکر است که در نوزادان و کودکانی که هنوز قادر به تکلم نیستند، ممکن است شاهد جیغ کشیدن و گریه کردن کودک باشید.

سرماخوردگی یا آنفولانزا؟
سرماخوردگی و آنفولانزا هر دو بیماری تنفسی بوده و از ویروس‌های مختلفی نشات می‌گیرند. هر دو این بیماری‌ها علائم زیادی دارند، بنابراین تشخیص آن‌ها دشوار است. سرماخوردگی در اغلب مواقع به تدریج رخ می‌دهد، اما علائم آنفولانزا به سرعت بروز می‌کند. در آنفولانزا علائمی همانند لرز، سرگیجه و درد عضلانی وجود دارد که به طور معمول در سرماخوردگی ایجاد نمی‌شود.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
در صورتی که فکر می‌کنید کودک شما به آنفولانزا مبتلا شده است، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کودک مبتلا به آنفولانزا دچار تشدید علائم شود، باید حتما به پزشک مراجعه کرد. پزشک ممکن است بر اساس علائم موجود، بیماری را تشخیص داده یا یک آزمایش تشخیصی برای بررسی ویروس‌های آنفولانزا انجام دهد. لازم به ذکر است که اگر قبلا کودک خود را به مطب پزشک برده‌اید، اما پس از گذشت چند روز علائم بدتر شدند، باید فورا به اورژانس بروید. علائم دیگری که بدون توجه به سن کودک، نیاز فوری به مراقبت‌های پزشکی دارند، عبارتند از:

علائم کمبود آب بدن و خودداری از نوشیدن شیر
آبی یا کبود شدن رنگ پوست، لـ*ـب‌ها، ناخن‌ها، دست‌ها یا پاها
بی‌حالی
عدم توانایی در بیدار کردن کودک
مشکل در تنفس
تب شدید
سردرد شدید
سرگیجه شدید
کج خلقی

نحوه مدیریت آنفولانزا کودکان در خانه
بهبود آنفولانزا کودکان ممکن است 2 هفته طول بکشد. آن‌ها ممکن است حتی پس از فروکش کردن علائم اولیه، شرایطی همانند خستگی و بی‌حالی را تجربه کنند. در این قسمت از مقاله به معرفی روش‌هایی جهت مدیریت و بهبود آنفولانزا در خانه خواهیم پرداخت.

داشتن احساس راحتی
یکی از اصلی‌ترین کارهایی که می‌توان برای کودک مبتلا به آنفولانزا انجام داد، کمک کردن به او برای داشتن احساس راحتی بیشتر است. به عنوان مثال، او را در تـ*ـخت خواب بخوابانید تا به طور کامل استراحت کند. احساس گرما یا سرما به طور متناوب در کودکان مبتلا به آنفولانزا تغییر خواهد کرد، بنابراین همیشه برای برداشتن یا گذاشتن پتو آمادگی داشته باشید. توجه داشته باشید که استفاده از پتو برای نوزادان توصیه نمی‌شود، زیرا خطر خفگی را به همراه دارد. اگر کودک شما دچار گرفتگی بینی شده است، استفاده از قطره بینی یا دستگاه مرطوب‌کننده می‌تواند موثر باشد. غرغره کردن آب نمک گرم برای کودکان بزرگتر هم ممکن است گلو درد را کاهش دهد.

داروهای بدون نسخه (OTC)
داروهای OTC همانند ایبوپروفن و استامینوفن (متناسب با سن و وزن کودک) می‌توانند با کاهش تب و دردهای عضلانی همراه باشند. در رابـ*ـطه با مصرف و نوع داروها حتما با پزشک متخصص اطفال صحبت کرده و هرگز بیش از مقدار توصیه شده به کودک خود دارو ندهید. توجه داشته باشید که هرگز نباید به کودک خود آسپرین بدهید، زیرا این دارو می‌تواند یک عارضه جدی به نام سندرم ریه در کودکان ایجاد کند. داروهای ضدسرفه هم معمولا برای کودکان تجویز نمی‌شود، زیرا می‌تواند عوارض جانبی قابل توجهی به همراه داشته باشد.

مصرف مایعات کافی

کودک مبتلا به آنفولانزا ممکن است دچار بی‌اشتهایی شده و غذای کمی مصرف کند، اما حتما باید به اندازه کافی مایعات مصرف کند، تا از کمبود آب بدن جلوگیری شود. کم آبی در نوزادان می‌تواند منجر به ایجاد یک توده نرم در بالای سر شود. سایر علائم مرتبط با کمبود آب بدن به شرح ذیل هستند:

تیرگی رنگ ادرار
گریه کردن بدون اشک
خشکی و ترک‌خوردگی لـ*ـب‌ها
خشکی زبان
گودی چشم
خشکی پوست دست‌ها و پاها
اختلال در تنفس

کاهش ادرار یکی دیگر از علائم کم آبی بدن است و این مسئله در نوزادان به کمتر از 6 پوشک مرطوب در روز اشاره دارد. مصرف مایعاتی همانند آب، سوپ و آبمیوه غیرشیرین توصیه می‌شود و در صورتی که کودک شما از شیر تغذیه می‌کند، همانند سابق به او شیر بدهید. اگر فرزندتان قادر نیست به اندازه کافی مایعات دریافت کند، سریعا به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نیاز به مایعات داخل وریدی (IV) باشد.

آیا برای کودکان مبتلا به آنفولانزا داروی تجویزی وجود دارد؟
در موارد شدید، داروهای تجویزی به نام داروهای آنتی ویروس آنفولانزا برای بیمار تجویز می‌شوند. پزشک معمولا برای نوزادان و کودکانی که به نوع شدید آنفولانزا مبتلا شده و ممکن است دچار عوارض جانبی شوند، این داروها را تجویز خواهد کرد. این داروها، تکثیر ویروس آنفولانزا را کاهش داده یا به طور کلی از بین می‌برند. داروهای تجویزی، شدت علائم بیمار را کاهش داده و دوره درمان را کوتاه‌تر می‌کنند. بد نیست بدانید که مصرف این داروها می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جانبی زیر را هم کاهش دهد:

عفونت گوش
عفونت‌های باکتریایی
ذات‌الریه
نارسایی تنفسی
مرگ

کودکان باید پس از تشخیص آنفولانزا، بلافاصله مصرف داروها را آغاز کنند، زیرا اگر در دو روز اول شروع علائم مصرف شوند، موثرتر خواهند بود. داروهای ضدویروسی آنفولانزا در اشکال مختلفی از جمله قرص، شربت و استنشاقی وجود دارند. برخی کودکان پس از مصرف این داروها دچار عوارض جانبی همانند حالت تهوع، استفراغ و استرس می‌شوند. بهتر است پیش از مصرف هر دارویی برای کودک، درباره فواید و خطرات احتمالی آن با پزشک صحبت کنید.

چه کسانی در معرض خطر عوارض ناشی از آنفولانزا قرار دارند؟
کودکان زیر 5 سال و به ویژه آن‌هایی که زیر 2 سال دارند، به دلیل عوارض ناشی از آنفولانزا در معرض خطر زیادی قرار دارند. توجه داشته باشید که این مسئله بدان معنا نیست که این کودکان حتما دچار عارضه جانبی خواهند شد، بلکه منظور آن است که باید در مورد علائم آن‌ها هوشیار باشید. در نظر داشته باشید که کودکان مبتلا به آسم، HIV، دیابت، اختلالات مغزی یا اختلالات سیستم عصبی در معرض خطر عوارض بیشتری قرار دارند.

آنفولانزا چه زمانی رخ داده و بر روی چه کسانی تاثیر می‌گذارد؟
فصل آنفولانزا از پاییز شروع شده و تا پایان زمستان ادامه دارد. نوع ویروس آنفولانزا در هر سال متفاوت بوده و می‌تواند در هر فردی ایجاد شود، اما در حالت کلی، افراد بالای 65 سال و کودکان زیر 5 سال، بیشتر در برابر آنفولانزا آسیب‌پذیر هستند و عوارض جانبی ناشی از آن را تجربه می‌کنند.

شیوع آنفولانزا و روش‌های جلوگیری از آن
آنفولانزا بسیار مسری بوده و از طریق لمس کردن، تماس با سطوح آلوده و قطرات ویروسی موجود در هوا که توسط سرفه، عطسه و صحبت کردن به وجود می‌آیند، منتقل می‌شود. امکان انتقال ویروس آنفولانزا به سایر افراد، یک روز پیش از شروع علائم و حدود یک هفته پس از آن وجود دارد. بهبود آنفولانزا در کودکان ممکن است کمی بیشتر طول بکشد و امکان انتقال ویروس هم برای مدت طولانی‌تری وجود داشته باشد. در صورتی که والدین به این بیماری دچار شدند، باید تا حد امکان از فرزند خود دوری کنند تا بیماری انتقال داده نشود. سایر اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال ویروس در زیر آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

دست‌های خود را در همه حال به ویژه تهیه غذا یا لمس کودکتان بشویید.
هنگام سرفه یا عطسه، دهان خود را با دستمال بپوشانید یا در صورت عدم دسترسی به دستمال، در قسمت داخلی آرنج خود عطسه کنید.
یک ماسک بر روی صورت و دهان خود قرار دهید، زیرا انجام این کار می‌تواند گسترش میکروب‌ها به هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن را محدود کند.
در نظر داشته باشید که ویروس آنفولانزا به مدت 24 ساعت در سطوح مختلف زنده می‌ماند، بنابراین باید قسمت‌های مختلف خانه را با مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده به خوبی تمیز کنید.

واکسن آنفولانزا کودکان

بر اساس توصیه مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، کودکان بالای 6 ماه باید واکسن آنفولانزای فصلی دریافت کنند. توجه داشته باشید که کودکان زیر 6 ماه نمی‌توانند واکسن آنفولانزا دریافت کنند. تاثیر واکسن ممکن است چند هفته طول بکشد، بنابراین بهتر است تزریق واکسن را در اوایل فصل پاییز انجام دهید. بد نیست بدانید کودکان زیر 8 سالی که تا به حال واکسینه نشده‌اند و کسانی که فقط یکبار واکسینه شده‌اند، معمولا به دو دوز واکسن نیاز دارند، البته این توصیه می‌تواند تا حدودی متفاوت باشد. دریافت واکسن اول با دوم باید حدودا 28 روز با هم فاصله داشته باشند. توجه داشته باشید که دریافت هر دو واکسن برای کودک الزامی است. واکسن آنفولانزا برای همه کودکان بی‌خطر است، مگر اینکه کودک شرایط پزشکی خاصی داشته باشد. همانطور که گفته شد، کودکان زیر 6 ماه قادر به دریافت واکسن نیستند، اما اطرافیان آن‌ها باید حتما در برابر آنفولانزا واکسینه شوند، تا کودک را در معرض ابتلا به این بیماری قرار ندهند.

روش‌های دیگر برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا
هیچ روشی به طور 100 درصد نمی‌تواند خطر ابتلا به آنفولانزا کودک را از بین ببرد، اما رعایت موارد زیر می‌تواند موثر باشد:

کودک خود را از افرادی که دارای علائم آنفولانزا هستند و سرفه می‌کنند، دور نگه دارید.
قبل از لمس کردن و غذا دادن به کودک خود، دست‌هایتان را به خوبی آب گرم و صابون بشویید.
به کودکان خود یادآوری کنید که غذا و نوشیدنی خود را با دوستان خود تقسیم نکرده و از تغذیه آن‌ها هم مصرف نکنند.

جمع‌بندی
در صورتی که فرزند شما به بیماری آنفولانزا مبتلا شده یا علائمی شبیه به آن را تجربه می‌کند، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر پزشک برای کودک شما داروهای آنتی ویروس تجویز کرد، باید آن‌ها را 48 ساعت پس از شروع علائم به کودک خود بدهید. بهترین محافظت موجود در برابر آنفولانزا کودکان ، دریافت واکسن آنفولانزا است، حتی اگر به طور کامل موثر نباشد. دریافت این واکسن می‌تواند در کاهش شدت علائم موثر باشد و احتمال بروز عوارض جدی ناشی از آنفولانزا را هم کاهش دهد. در صورتی که کودک دچار علائمی همانند کمبود آب بدن یا تب شد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.