قبل از برخورد سیارک به زمین دایناسورها در حال انقراض بودند

MacTavish · 2/1/20

بیگ بنگ: بر اساس مطالعات جدید، قبل از برخورد سیارک مرگبار به زمین در ۶۶ میلیون سال قبل، دایناسورها و سایر گونه‌های حیات با سطوحی از جیوه سمی دست و پنجه نرم می‌کردند.

به گزارش بیگ بنگ، یافته‌های جدید دربارۀ چگونگی مرگ دایناسورها نیز گمانه‌‌زنی‌هایی را مطرح کرده که بحث‌های زیادی را نیز به همراه داشته است. اگرچه برخی از دانشمندان انقراض دایناسورها را صرفا ناشی از برخورد سیارک به زمین و عوامل بعد از آن میدانند، اما برخی دیگر هم بر این باورند که داستان به اینجا ختم نمی‌شود و عوامل دیگری هم به نابودی آنها کمک کرده است.

فوران‌های آتشفشانی مرگبار دستکم ده‌ها هزار سال قبل از برخورد سیارک به زمین آغاز شدند. تصور بر این است که گدازه‌های ناشی از این آتشفشان‌ها باعث وخامتِ تاثیر این رویداد فاجعه‌آمیز شده و موجبات نابودی سه چهارم از موجودات زنده روی زمین را فراهم آورده است. دانشمندان با بررسی صدف‌های دوکپه‌ای فسیل شده باستانی از سرتاسر جهان، متوجهِ افزایش جهانی در میزان کربن دی‌اکسید در یک سری از فوران‌های طولانی شدند. این فوران‌ها موجب ایجاد ساختاری موسوم به «Deccan Traps» شد. این رویدادها برای تقریبا یک میلیون سال ادامه داشت و قسمت اعظمی از غرب هند را در طول انقراض وسیع «کرتاسه-پالئوژن» به وجود آورد.

«کایل میر» دانشمند علوم زیست محیطی که تحقیق حاضر را در دانشگاه میشیگان انجام داد، گفت: «ما برای اولین‌بار به بینش مناسبی از اثرات زیست محیطی و آب و هواییِ فعالیت‌های آتشفشانی در Deccan Traps دست یافتیم. این بینش با تجزیه و تحلیل یک ماده حاصل آمد.»

جیوه یک ماده شیمیایی سمی است و فوران‌های آتشفشانی بزرگترین منبع تولید جیوه در زمین محسوب می‌شوند. وقتی این عنصر به درون اقیانوس‌ها راه پیدا می‌کند، به شدت با ماده آلی واکنش برقرار می‌کند و فیتوپلانکتون‌ها خیلی سریع آنها را جذب می‌کنند. دانشمندان اکنون با تحلیل‌ تازه‌ای که انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که فوران‌های آتشفشانی Deccan Traps اثرات اکولوژیک و آب و هوایی طولانی مدت و ژرفی در مقیاس جهانی بر جای گذاشته است.

ژئوشیمیدان «سیرا پترسن» از دانشگاه میشیگان اظهار داشت: «ناهنجاری های جیوه در رسوبات دیده شده است اما چنین چیزی در پوسته ها یا صدف ها مشاهده نشده بود. شواهدِ موجود در رسوبات محدود هستند زیرا هنوز ارتباطی بین انتشار جیوه و تغییرات آب و هوایی تایید نشده است. البته ما در مطالعه جدید با یافته های خود نشان دادیم که بین این دو ارتباط وجود دارد.»

مدل چرخه انتشار جیوه آتشفشانی
دانشمندان با گردآوری صدف‌های فسیل شده از قطب شمال، آلاباما، آلاسکا، کالیفرنیا، ایالت واشنگتن، آرژانتین، هند، مصر، لیبی و سوئد به اندازه‌گیریِ میزان کربن دی‌اکسید و جیوه در چندین بازه زمانی پرداختند؛ از جملۀ این بازه‌ها میتوان به دورۀ کرتاسه، پلیستوسن و عصر حاضر اشاره کرد. یافته‌های این دانشمندان نشان میدهد که رویدادِ گرمایش ناگهانی تقریبا ۲۵۰ هزار سال قبل از این انقراض وسیع اتفاق افتاد. افزون بر این، این اتفاق همزمان است با افزایش میزان جیوه بین ۶۸ تا ۷۰ میلیون سال گذشته؛ یعنی زمانی که فعالیت آتشفشانی به قدری شدید بود که توده‌ای از گدازه به ضخامت ۱۰۰ متر ایجاد کرد. به گفته محققان، انتشار گاز کربن دی‌اکسید نقش بسزایی در افزایش دمای زمین داشته است.

فسیل یک صدف خوراکی منقرض شده به قدمت ۶۶ تا ۷۲ میلیون سال در منطقه فِزان لیبی
محققان با مقایسه داده‌های قدیمی با محلی در آمریکا که به شدت به جیوه آلوده شده بود و امکان خوردن ماهی بعنوان غذا وجود نداشت، شگفت‌زده شدند. کایل میر که هم اکنون در دانشگاه ایالتی پورتلند تدریس و تحقیق می‌کند، گفت: «خیلی شگفت‌انگیز بود که ببینیم دقیقا نمونه‌های یکسان که در آنها دمای اقیانوس‌ها از نشانه‌های گرمایش ناگهانی حکایت داشت، از غلظت بالای جیوه نیز حکایت داشتند. هنوز خیلی زود است که با قطعیت بگوییم این مقادیرِ جیوه باعث مسمومیت و نابودی دایناسورها شد، اما این مطالعه شواهد ارزشمندی دارد.

مطالعات و تحلیل‌های بیشتری دربارۀ حیات دریایی لازم است تا نتایج بدست آمده در این مطالعه به تایید برسند؛ اما همچنان بر این باور هستیم که موجودات فسیل شده ساکن دریا می‌توانند بینش ما را درباره انقراض‌های وسیع و تغییرات آب و هوایی گذشته افزایش دهند.»