نگاهی به مزایای شگفت انگیز ورزش برای مغز

Nirvana · 20/8/18

ورزش کنید و مغزتان را تقویت کنید؛نگاهی به مزایای شگفت انگیز ورزش برای مغز

ورزش کردن بهترین شیوه برای کاهش وزن، حفظ تناسب انـ*ـدام و تقویت قوای جسمانی است. اما فواید ورزش به این موارد محدود نمی شود. دانشمندان ورزش را داروی ذهن می دانند و اثرات مثبت فعالیت بدنی بر مغز ثابت شده است. در ادامه مروری داریم بر فواید ورزش برای مغز.

۱- به رشد مغز کمک می کند

با بالا رفتن سن، تولید سلول های مغزی جدید کاهش پیدا می کند و در حقیقت بافت مغز کوچک می شود. اما ورزش احتمالا می تواند این روند را معکوس کند. تحقیق بر روی اسکن مغزی گروهی از افراد ۶۰ تا ۷۰ ساله نشان داد بعد از ۶ ماه انجام تمرینات هوازی تناسب انـ*ـدام، اندازه ی مغز آن ها افزایش قابل توجهی پیدا کرد. اما چنین تأثیری در گروه دیگری که تنها تمرینات کششی انجام می دانند دیده نشد. محققان به این نتیجه رسیدند که بهبود آمادگی قلبی عروقی حاصل از ورزش های هوازی منجر به کم شدن تغییرات مغزی ناشی از افزایش سن در افراد سالخورده می شود. انجام ورزش های قلبی باعث می شود خون و در نتیجه اکسیژن بیشتری به مغز برسد (مغز ۲۰ درصد از کل اکسیژن بدن را مصرف می کند).

۲- هورمون های سازنده ی مغز را افزایش می دهد

ماده ی شیمیایی ای که به آن فاکتور نورون زای مشتق شده از مغز یا BDNF می گویند، به رشد و تکثیر سلول های مغزی کمک می کند. این مسأله به ویژه در مورد هیپوکامپوس صدق می کند، یعنی ناحیه ای از مغز که مسئولیت عمده ی عملکرد حافظه را بر عهده دارد و در برابر کاهش اندازه ی مغز در اثر افزایش سن بسیار حساس است. هر چه بیشتر ورزش کنید مقدار بیشتری از ماده ی BDNF در مغز شما تولید می شود.

۳- با افسردگی و اضطراب مقابله می کند

افسردگی کار پردازش اطلاعات در مغز را کند می کند، تمرکز و تصمیم گیری را دشوارتر کرده و باعث تضعیف حافظه می شود. در خصوص افسردگی های شدید، پزشک معالج احتمالا داروهای ضد افسردگی تجویز می کند. اما در مورد افسردگی های خفیف تر، ورزش کردن می تواند به تقویت روحیه کمک کند. ورزش تولید سروتونین و دوپامین در بدن را افزایش می دهد. این دو ماده ی شیمیایی برای احساس شادی ضروری هستند. همچنین با انجام ورزش مقدار بیشتری از اندورفین در بدن تولید می شود که احساس خوشی به وجود می آورد.

۴- تأثیرات اضطراب را کم می کند

بعضی هورمون ها مثل BDNF مغز را جوان می کنند اما هورمون هایی هم هستند که باعث پیری مغز می شوند. یکی از این هورمون ها، کورتیزول یا همان هورمون اضطراب است. کند شدن فرآیند تفکر، پراکندگی افکار و فراموش کاری، از تأثیرات اضطراب هستند. انجام ورزش سطح کورتیزول را کاهش می دهد و کمک می کند بتوانید منسجم فکر کنید. همچنین محققان معتقدند ورزش به ساخت سلول های مغزی در ناحیه ای از مغز به نام شکنج دندانه دار کمک می کند. شکنج دندانه دار بخشی از ناحیه ی هیپوکامپوس مغز است که در ایجاد خاطرات جدید نقش دارد. در زمان تجربه ی اضطراب، سلول های مغزی این بخش کاهش می یابند.

۵- کارکرد اجرایی مغز را تقویت می کند

منظور از کارکرد اجرایی مغز، توانایی های شناختی مثل تمرکز بر کارهای پیچیده، نظم بخشی، تفکر انتزاعی و برنامه ریزی برای وقایع آینده است. حافظه ی فعال هم مشمول کارکرد اجرایی مغز می شود، مثلا توانایی به خاطر سپردن شماره تلفن در زمان شماره گیری. محققان در پژوهش خود درباره ی اثرات ورزش بر کارکرد اجرایی مغز پی بردند افراد ۵۵ تا ۸۰ ساله ای که به طور منظم ورزش می کردند، در مقایسه با گروه دیگری که ورزش نمی کردند، به میزان ۴ برابر در آزمون های شناحتی عملکرد بهتری داشتند. اما بهترین عملکرد متعلق به گروهی بود که بیش از ۶ ماه هر بار ۳۰ تا ۴۵ دقیقه ورزش می کردند. با این حال، تنها بعد از گذشت ۴ هفته فواید اساسی ورزش در آن ها آشکار شده بود.

۶- حساسیت به انسولین را افزایش می دهد

وقتی غذا می خوریم، بدن بیشتر مواد غذایی را تبدیل گلوکز یا همان قند خون می کند که منبع اصلی تأمین انرژی بدن و همینطور مغز است. رسیدن گلوکز به سلول های مغزی با همراهی هورمون انسولین امکان پذیر است. در بدن بعضی افراد، سلول ها در برابر انسولین مقاومت می کنند. بنابراین بدن بیشتر و بیشتر انسولین تولید می کند، قند خون کماکان بالا می رود و در نتیجه فرد به دیابت نوع دو مبتلا می شود. حتی اگر به دیابت مبتلا نشوید، مقاومت در برابر انسولین برای مغز ضرر دارد. وقتی سلول های مغزی غرق در گلوکز می شوند، این مسأله تأثیری معکوس بر حافظه و تفکر دارد.

با این حال، ورزش منظم می تواند روند مقاومت در برابر انسولین را معکوس کند. در حقیفت دست کم به مدت ۱۶ ساعت بعد از هر بار ورزش، حساسیت بدن به انسولین افزایش پیدا می کند و در نتیجه قند خون بعد از خوردن غذا ثابت می ماند. هر چه بهتر بتوانید قند خون خود را کنترل کنید، بیشتر می توانید از خود در برابر کاهش توانایی های شناختی بر اثر افزایش سن محافظت کنید.