فضاپیمای وویجر ۲ هم از منظومه شمسی خارج شد

MacTavish · 9/11/19

پس از وویجر یک اینک نوبت به فضاپیمای وویجر ۲ رسید تا از منظومه شمسی خارج شده و وارد فضای میان‌ستاره‌ای شود تا سفر خود به اعماق کیهان را ادامه دهد.

وویجر ۲ نیز به مانند وویجر ۱ در نهایت توانست خود را از منظومه شمسی خارج کرده و وارد فضای میان‌ستاره‌ای شود و سفر مبهم خود را ادامه دهد.

دانشمندان پس از آنالیز تمامی دیتاها، در نهایت خبر خروج موفقیت آمیز وویجر ۲ از منظومه شمسی را تایید کردند. این کاوشگر از مرز هلیوپاز رده شده است و هم اکنون به سمت کیهان لایتناهی به سوی اعماق فضا در سفر است.

در واقع آیندگان روز پنج نوامبر سال ۲۰۱۸ را به خاطر خواهند سپرد، روزی که انسان برای دومین بار توانست سازه دست خود را از منظومه شمسی خارج نماید و این کاوشگر هم اکنون ۱۱۹ واحد نجومی معادل با ۱۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون کیلومتر با خورشید فاصله دارد.

ابزار آزمایش پلاسما در کاوشگر وویجر ۱ از کار افتاده بود و شش سال پیش که از هلیوپاز خورشیدی رد شد نتوانست اطلاعاتی از این مرز پلاسمایی به زمین مخابره کند، کاری که اکنون خلف آن یعنی وویجر ۲ موفق به انجام آن شده است.

هر دو کاوشگر در سال ۱۹۷۷ به فضا پرتاب شدند تا به مطالعه در خصوص منظومه شمسی بپردازند. هر چند وویجر ۲ در حدود دو هفته زودتر سفر خود را آغاز نمود، اما مسیری که وویجر ۱ برای خروج از منظومه در پیش گرفت کوتاه تر بود و لذا شش سال زودتر موفق به انجام این مهم شد.

البته فراموش نکنیم که کاوشگر دوم در زمان سفر خود مجبور به کاهش سرعت خود در زمان رسیدن به نپتون گردید. پس از اتمام ماموریت وویجرها، دانشمندان تصمیم گرفتند که آنها را عازم سفر میان‌ستاره‌ای نمایند.

هیچ کس نمی دانست آنها کی به فضای میان‌ستاره‌ای می رسند. در واقع عبور از مرز خورشیدی مشخص نبود، زیرا خورشید با بادهای فراصوت پلاسمایی یونیزه شده، حبابی را در اطراف منظومه خود ایجاد نموده است. این حباب مشخص هلیوسفر نام دارد. در انتهایی ترین بخش هلیوسفر شاهد وجود هلیوپاز هستیم، جاییکه بادهای خورشیدی توان مقاومت در برابر بادهای میان‌ستاره‌ای را ندارند.

دانشمندان به این مرز اهمیت بسیار می دهند، زیرا درصدد هستند تا ماهیت مکان برخورد بادهای دو سمت هلیوپاز را درک کنند و اطلاعات خود در زمینه چگونگی ترکیب این بادهای دو سویه را تکمیل نمایند.

وویجر ۱ موفق شد در ۲۵ آگوست سال ۲۰۱۲ از هلیوپاز رد شود، مرزی که دارای فاصله ۱۸ میلیارد کیلومتری با خورشید بود، اما ۸ ماه طول کشید تا دانشمندان صحت رد شدن از این مرز مهم را تایید کنند.

وویجر ۲ و گذشتن از مرز هلیوپاز

اما این بار وویجر ۲ موفق شد در زمان گذر از هلیوپاز، چگالی پلاسما را تشخیص دهد و مشخص شد بافت هلیوپاز بافتی یکنواخت و نازک است که از میدان مغناطیسی قوی برخوردار است. این کاوشگر دارای ابزار پرتوسنج کیهانی بود که موفق به ردیابی چیزی شد که وویجر۱ نتوانسته بود مشاهده کند. این کاوشگر متوجه وجود لایه ای بین هلیوپاز و فضای میان‌ستاره‌ای شده که در آنجا بادهای دو سویه به هم می رسند.

وویجر ۱ با پرتوهای کیهانی کهکشانی و میادین مغناطیسی میان‌ستاره‌ای مواجه شد که به هلیوسیث رسوخ می کردند اما وویجر ۲ میدان مغناطیسی میان‌ستاره‌ای را کشف کرد که اطراف هلیوپاز را پوشانده بود و پرتوهای کیهانی در امتداد آن و از داخل منظومه شمسی به بیرون پرتاب می شد. این بدان معناست که هلیوپاز تنها یک مرز واحد و یکدست نیست، بلکه بسیار پویاتر و پیچیده تر است.

مشخص نیست که چرا نتایج بدست آمده از هر دو کاوشگر متفاوت است، اما توضیحات احتمالی می توان در این زمینه ارائه داد. این دو در زمانهای متفاوتی از منظومه خارج شدند، اولی در زمانی که بادهای خورشیدی در بالاترین سطح خود در سیکل ۱۱ ساله قرار داشتند و دومی در زمانی که بادهای خورشیدی بسیار ضعیف بودند.

از سوی دیگر هلیوسفر تا حدودی شبیه به یک دنباله دار است، بدین معنا که دارای دم و دماغ مشخص است. هر دو کاوشگر از دماغه هلیوسفر رد شدند و لذا اطلاعات زیادی در خصوص دم آن بدست نیامده است.

البته هلیوپاز مرز غیر قابل نفوذی برای خورشید نیست، زیرا تاثیر گرانشی خورشید بسیار فراتر از آنچیزی است که تصور می شود و می تواند فاصله ۱۵ تریلیون کیلومتری را تحت تاثیر خود قرار دهد و حتی منطقه «ابر اورت» را هم تحت تاثیر گرانش خود قرار دهد.

تصور نمی شود که کاوشگرهای وویجر بتوانند خود را به چنین فاصله ای برسانند و اگر هم برسانند دیگر ما زنده نیستیم تا رسیدن آنها به این مقصد دور را شاهد باشیم.

با همه این اوصاف دستاوردهای دوقلوهای وویجر برای انسان بسیار ارزشمند است. تنها این دو بودند که انسان را قادر ساختند اطلاعات خود از هلیوسفر، هلیوپاز و فراتر از آن را بهبود ببخشد. اطلاعات بدست آمده از مرز منظومه شمسی و حباب اطراف این منظومه انسان را قادر می سازد تا درک درست تری از حباب های اطراف دیگر ستاره ها داشته باشد.