آموزش زبان ترکی استانبولی

مرسانا · 4/11/19

وجه امری در زبان فارسی از وجه التزامی درست می‌شود. در زبان ترکی استانبولی، در همه شخص‌ها می‌توان وجه امری ساخت. در فارسی با کلمه بگذار وجه امری برای همه عقد‌ها درست می‌شود مثلا بگذار بروم، بگذارید بیاید و …

برای دوم شخص مفرد و جمع با اضافه کردن ب‍ به ابتدای بن مضارع وجه امری ساخته می‌شود مثلا بخور، بروید.

در زبان ترکی، پسوندهای وجه امری برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع همانند حالت التزامی است.

حالت مثبت
Biz (y) -elim/-alım Ben (y) -eyim/-ayım
Siz (y) -in/-ın/-un/-ün Sen ø
Onlar -sinler/-sınlar/-sunlar/-sünler O -sin/-sın/-sun/-sün
نکته:

حالت دوم شخص جمع، علاوه بر پسوندهای -in/-ın/-un/-ün حالت مودبانه نیز دارد و در حالت مودبانه از پسوندهای -iniz/-ınız/-unuz/-ünüz استفاده می‌شود که در ترجمه فارسی می‎توان از واژه لطفا برای معادل سازی استفاده کرد، مثلا:

Kapıyı açın (در را باز کنید)

kapıyı açınız (لطفا در را باز کنید)

حالت منفی
نمانیم kalmayalım Biz -meyelim/-mayalım نمانم kalmayayım Ben -meyeyim/-mayayım
نمانید

(لطفا نمانید)

Kalmayın

(kalmayınız)

Siz -meyin/-mayın (-meyiniz/-mayınız)

نمان kalma Sen -me/-ma
نمانند kalmasınlar Onlar -mesinler/-masınlar نمانَد kalmasın O -mesin/-masın
سوالی مثبت و منفی
برای سوالی کردن مافی است بعد از فعل پسوند سوالی mi/mı/mu/mü را بیاوریم، مثلا gideyim mi? (بروم؟) دقت کنید که دوم شخص مفرد و دوم شخص جمع در وجه امری حالت سوالی ندارند.

مرسانا · 4/11/19

جملات شرطی در زبان فارسی با “اگر” ساخته می‌شود اما در زبان ترکی استانبولی معمولا از کلمه eğer استفاده نمی‌کنند و به جای آن برای ساختن وجه شرطی از پسوندهای -se/-sa استفاده کرده و آن را به بن فعل متصل می‌کنند. برای بیان آرزو، فرضیه و شرط وجه شرطی به کار می‌رود.

حالت مثبت
در جدول زیر حالت شرطی فعل دانستن bilmek آمده است:

اگر بدانیم bilsek اگر بدانم bilsem
اگر بدانید bilseniz اگر بدانی bilsen
اگر بدانند bilseler اگر بداند bilse
حالت منفی
برای منفی کردن حالت شرطی باید پسوندهای -mese/-masa را به بن فعل اضافه می‌کنیم. در جدول زیر فعل بودن olmak در حالت منفی شرطی منفی آمده است:

اگر نباشید olmasak اگر نباشم olmasam
اگر نباشید olmasanız اگر نباشی olmasan
اگر نباشند olmasalar اگر نباشد olmasa
حالت سوال مثبت و منفی
برای حالت سوالی مثبت و منفی کافی است mi/mı را بعد از فعل مثبت و منفی اضافه کنید، مثلا:

?kalsam mı (اگر بمانم؟)

?gelmesek mi (اگر نیاییم؟)

مرسانا · 4/11/19

زمان حال ساده در زبان ترکی، برای اشاره به اعمالی استفاده می‌شود که همواره انجام می‌شوند. این زمان، معادل زمان حال استمراری در زبان فارسی است. این زمان با پسوندی که به انتهای بن فعل متصل می‌شود، درست می‌شود. بن فعل در ترکی با حذف کردن پسوند mak/mek از انتهای مصدر حاصل می‌شود، مثلا بن ماضی مصدر (yazmak (yaz است و بن مصدر (yemek (ye است.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حال ساده مثبت
زمان حال ساده مثبت با پسوند r- ساخته می‌شود. طبق اصل تطابق آوایی، این پسوند سه حالت به خود می‌گیرد:

حالت اول: بن فعل‌هایی که آخرین حرفشان حرف صدادار است. بن فعل‌هایی مانند başla، ye، oku (به ترتیب به معنای شروع کرد، خورد، خواند) در زمان حال ساده به انتهایشان پسوند r- اضافه می‌شود. در حالت اول، ساختار فعل اینگونه خواهد بود: بن فعل + پسوند حال ساده + پسوند شخصی (شناسه). مثال:

Ben yerim (من می‌خورم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-rüm

-rum

-rim

-rım

ben
-rsün

-rsun

-rsin

-rsın

sen
-r

-r

-r

-r

O
-rüz

-ruz

-riz

-rız

Biz
-rsünüz

-rsunuz

-rsiniz

-rsınız

Siz
-rler

-rlar

-rler

-rlar

onlar

حالت دوم: بن فعل‌هایی که آخرین حرفشان بی‌صدا است و یک هجا دارند. طبق اصل تطابق آوایی، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل پسوند ar/er به انتهای بن اضافه می‌شود و بعد از آن، شناسه شخصی می‌آید. نمونه‌هایی از این بن‌ها yaz، çiz، gül است. مثال:

Ben yazarım (من می‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-erim

-arım

Ben
-ersin

-arsın

Sen
-er

-ar

O
-eriz

-arız

Biz
-ersiniz

-arsınız

Siz
-erler

-arlar

Onlar

حالت سوم: بن فعل‌هایی که حرف آخرشان بی‌صدا است و بیش از یک هجا دارند. بن فعل‌هایی مانند kullan و öğren و düşün با اضافه شدن پسوندهای ır/ir/ur/ür به زمان حال ساده تبدیل می‌شوند. مثال:

Ben kullanırım (من استفاده می‌کنم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-ürüm

-urum

-irim

-ırım

ben
-ürsün

-ursun

-irsin

-ırsın

sen
-ür

-ur

-ir

-ır

O
-ürüz

-uruz

-iriz

-ırız

Biz
-ürsünüz

-ursunuz

-irsiniz

-ırsınız

Siz
-ürler

-urlar

-irler

-ırlar

onlar
حال ساده منفی
زمان حال ساده منفی با پسوند maz/mez- ساخته می‌شود. اول شخص مفرد و اول شخص جمع پسوند متفاوتی دارند. مثال:

Sen yemezsin (تو نمی‌خوری)

طبق اصل تطابق آوایی، این پسوند به دو حالت صرف می‎شود:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-mem

-mam

Ben
-mezsin

-mazsın

Sen
-mez

-maz

O
-meyiz

-mayız

Biz
-mezsiniz

-mazsınız

Siz
-mezler

-mazlar

Onlar
سوالی مثبت
یکی از راه‌های سوالی کردن زمان حال ساده این است که بعد از پسوند r- فاصله ایجاد کنید. سپس یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس حرف صدادار قبل از r را اضافه می‌کنیم. بعد از آن هم پسوند شخصی (شناسه) را به آن متصل می‌کنیم. برای ضمیر onlar پسوند به r متصل می‌ماند. مثال:

?Ben yer miyim (آیا من غذا می‌خورم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
müyüm muyum miyim mıyım ben
müsün musun misin mısın sen
mü mu mi mı O
müyüz muyuz miyiz mıyız Biz
müsünüz musunuz misiniz mısınız Siz
-ler mi -lar mı -ler mi -lar mı onlar
سوالی منفی
برای سوالی کردن منفی زمان حال ساده باید بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل پسوند maz/mez را به آن اضافه کنیم. بعد از آن فاصله ایجاد می‎کنیم و یکی از پسوندهای mı/mi را همراه با پسوند شخصی (شناسه) در انتهای فعل می‌آوریم. برای ضمیر onlar پسوند به بن فعل متصل می‌ماند. مثال:

?Sen yemez misin (آیا غذا نمی‌خوری؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-mez miyim

-maz mıyım

Ben
-mez misin

-maz mısın

Sen
-mez mi

-maz mı

O
-mez miyiz

-maz mıyız

Biz
-mez misiniz

-maz mısınız

Siz
-mezler mi

-mazlar mı

Onlar

مرسانا · 4/11/19

زمان حال استمراری در زبان ترکی با پسوند yor ساخته می‌شود. این پسوند به بن فعل می‌چسبد و به آن شناسه (پسوند شخصی) اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حال استمراری مثبت
برای ساختن حالت مثبت زمان حال استمراری، باید به بن فعل توجه کنیم. اگر آخرین حرف بن فعل حرف صدادار بود، باید آن را حذف کنید. بعد بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل و بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای “ı/i/u/ü” را انتخاب می‌کنیم. بعد از آن پسوند زمان استمراری yor و بعد از آن شناسه (پسوند شخصی) را اضافه می‌کنیم. مثال:

Ben yazıyorum (من می‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyorum

-uyorum

-iyorum

-ıyorum

ben
-üyorsun

-uyorsun

-iyorsun

-ıyorsun

sen
-üyor

-uyor

-iyor

-ıyor

O
-üyoruz

-uyoruz

-iyoruz

-ıyoruz

Biz
-üyorsunuz

-uyorsunuz

-iyorsunuz

-ıyorsunuz

Siz
-üyorlar

-uyorlar

-iyorlar

-ıyorlar

onlar
حال استمراری منفی
برای ساختن حالت منفی زمان حال استمراری باز به سراغ بن فعل می‎رویم، اما برخلاف حالت مثبت، هیچ حرفی از بن را حذف نمی‌کنیم. به بن فعل یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس اصل تطابق آوایی می‌گذاریم. بعد از آن پسوند حال استمراری yor و پسوند شخصی (شناسه) را پشت سر هم می‌آوریم. مثال:

Ben yazmıyorum (من نمی‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyorum

-muyorum

-miyorum

-mıyorum

ben
-müyorsun

-muyorsun

-miyorsun

-mıyorsun

sen
-müyor

-muyor

-miyor

-mıyor

O
-müyoruz

-muyoruz

-miyoruz

-mıyoruz

Biz
-müyorsunuz

-muyorsunuz

-miyorsunuz

-mıyorsunuz

Siz
-müyorlar

-muyorlar

-miyorlar

-mıyorlar

onlar
سوالی مثبت
برای سوالی کردن مثبت زمان حال استمراری، فعل را بعد از yor جدا می‌کنیم و mu را قبل از شناسه اضافه می‌کنیم. ضمیر Onlar استثنا است: در این حالت، تنها mı را به انتهای فعل اضافه می‌کنیم. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، حرف y میانجی را اضافه می‌کنیم. مثال:

?Ben yazıyor muyum (آیا من دارم می‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyor muyum

-uyor muyum

-iyor muyum

-ıyor muyum

ben
-üyor musun

-uyor musun

-iyor musun

-ıyor musun

sen
-üyor mu

-uyor mu

-iyor mu

-ıyor mu

O
-üyor muyuz

-uyor muyuz

-iyor muyuz

-ıyor muyuz

Biz
-üyor musunuz

-uyor musunuz

-iyor musunuz

-ıyor musunuz

Siz
-üyorlar mı

-uyorlar mı

-iyorlar mı

-ıyorlar mı

onlar
سوالی منفی
سوالی منفی ساختن مشابه سوالی مثبت ساختن است. فعل منفی را به دو قسمت تقسیم می‌کنیم و بعد از yor واژه mu و شناسه می‌آوریم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazmıyor muyum (آیا من نمی‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyor muyum

-muyor muyum

-miyor muyum

-mıyor muyum

ben
-müyor musun

-muyor musun

-miyor musun

-mıyor musun

sen
-müyor mu

-muyor mu

-miyor mu

-mıyor mu

O
-müyor muyuz

-muyor muyuz

-miyor muyuz

-mıyor muyuz

Biz
-müyor musunuz

-muyor musunuz

-miyor musunuz

-mıyor musunuz

Siz
-müyorlar mı

-muyorlar mı

-miyorlar mı

-mıyorlar mı

onlar

مرسانا · 4/11/19

زمان حال کامل یا ماضی نقلی، برای بیان کارهایی است که در گذشته شروع شده و تا کنون خود عمل یا آثار آن باقی مانده است، مثلا رفته‌ام، دیده‌ام و …

در زبان ترکی استانبولی علاوه بر این کاربرد، از این زمان برای بیان نقل قول، بیان روایت و داستانی که از کسی شنیده‌ایم (ولی با چشم خود ندیده‌ایم) و روایت‌های تاریخی و داستانی استفاده می‌شود.

در زبان ترکی دو نوع گذشته ساده داریم:

گذشته ساده عادی که در مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم؛
گذشته ساده نقلی که زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از وقایعی که از واقع شدن‌شان اطمینان نداریم صحبت کنیم و تنها می‌خواهیم نقل قول کنیم. این زمان در فارسی و انگلیسی معادل ندارند و در ترجمه مانند زمان گذشته ساده ترجمه می‌شوند.

فرض کنید از یکی از دوستان‌تان پرسیدید که تابستان کجا مسافرت رفته و او به شما می‌گوید که به ترکیه رفته است. حالا اگر کسی از شما بپرسد دوستتان به کجا سفر کرده شما باید از زمان گذشته ساده نقلی استفاده کنید و بگویید « Arkadaşım Türkiyeye gitmiş»، چون شما تنها شنیده‌اید و از این موضوع اطمینان ندارید.

پسوند مخصوص ساخت این زمان mış/miş/muş/müş است که به بن فعل متصل می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت
در این حالت، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای mış/miş/muş/müş را به بن وصل می‌کنیم. مثال:

Onlar gitmişler (آنها رفتند)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-müşüm

-muşum

-mişim

-mışım

ben
-müşsün

-muşsun

-mişsin

-mışsın

sen
-müş

-muş

-miş

-mış

O
-müşüz

-muşuz

-mişiz

-mışız

Biz
-müşsünüz

-muşsunuz

-mişsiniz

-mışsınız

Siz
-müşler

-muşlar

-mişler

-mışlar

onlar
حالت منفی
پسوند منفی‌ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می‌شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای mış/miş را به فعل اضافه می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای mamış/memiş متصل می‌شود. در آخر هم شناسه اضافه می‌شود. مثال:

Onlar gitmemişler (آنها نرفتند)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-memişim

-mamışım

Ben
-memişsin

-mamışsın

Sen
-memiş

-mamış

O
-memişiz

-mamışız

Biz
-memişsiniz

-mamışsınız

Siz
-memişler

-mamışlar

Onlar
سوالی مثبت
برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است فعل را بعد از پسوندهای mış/miş/muş/müş یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی‌چسبند و با فاصله در ادامه آن می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می‌گیرد. مثال:

?Onlar gitmişler mi (آیا رفتند؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-müş müyüm

-muş muyum

-miş miyim

-mış mıyım

ben
-müş müsün

-muş musun

-miş misin

-mış mısın

sen
-müş mü

-muş mu

-miş mi

-mış mı

O
-müş müyüz

-muş muyuz

-miş miyiz

-mış mıyız

Biz
-müş müsünüz

-muş musunuz

-miş misiniz

-mış mısınız

Siz
-müşler mi

-muşlar mı

-mişler mi

-mışlar mı

onlar
سوالی منفی
برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می‌گیرد. مثال:

?Onlar gitmemişler mi (آنها نرفتند؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-memiş miyim

-mamış mıyım

Ben
-memiş misin

-mamış mısın

Sen
-memiş mi

-mamış mı

O
-memiş miyiz

-mamış mıyız

Biz
-memiş misiniz

-mamış mısınız

Siz
-memişler mi

-mamışlar mı

Onlar
گذشته کامل فعل بودن
در حالت مثبت، زمان گذشته ساده فعل بودن به دو صورت ساخته می‌شود: حالت رسمی و قدیمی و حالت امروزی و غیررسمی

حالت قدیمی و رسمی
ما … بوده‌ایم Biz … imişiz من … بوده‌ام Ben … imişim
شما … بوده‌اید Siz … imişsiniz تو … بوده‌ای Sen … imişsin
آنها … بوده‌اند Onlar … imişler او … بوده است O … imiş
حالت امروزی و غیررسمی
ما … بوده‌ایم
Biz (y) -mişiz/-mışız/-muşuz/-müşüz

من … بوده‌ام
Ben (y) -mişim/-mışım/-muşum/-müşüm

شما … بوده‌اید
Siz (y) -mişsiniz/-mışsınız/-muşsunuz/-müşsünüz

تو … بوده‌ای
Sen (y) -mişsin/-mışsın/-muşsun/-müşsün

آنها … بوده‌اند
Onlar (y) -mişler/-mışlar/-muşlar/-müşler

او … بوده است
O (y) -miş/-mış/-muş/-müş

توجه: اگر دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفتند، باید y میانجی بین پسوند و بن فعل قرار دهید.

حالت منفی
ما … نبوده‌ایم Biz … değilmişiz من … نبوده‌ام Ben … değilmişim
شما … نبوده‌اید Siz … değilmişsiniz تو … نبوده‌ای Sen … değilmişsin
آنها … نبوده‌اند Onlar … değilmişler او … نبوده است O … değilmiş
حالت سوالی مثبت
ما … بوده‌ایم؟ Biz … miymişiz/mıymışız/muymuşuz/müymüşüz من … بوده‌ام؟ Ben … miymişim/mıymışım/muymuşum/müymüşüm
شما … بوده‌اید؟ Siz … miymişsiniz/mıymışsınız/muymuşsunuz/müymüşsünüz تو … بوده‌ای؟ Sen … miymişsin/mıymışsın/muymuşsun/müymüşsün
آنها … بوده‌اند؟ Onlar … miymişler/mıymışlar/muymuşlar/müymüşler او … بوده است؟ O … miymiş/mıymış/muymuş/müymüş
نکته: برای حالت منفی سوالی، کافی است değil را قبل از فعل بیاورید.

مرسانا · 4/11/19

حال کامل استمراری یا ماضی نقلی استمراری در زبان فارسی معادل ندارد و ما از این زمان استفاده نمی‎کنیم. این زمان مابین زمان حال کامل و گذشته استمراری است، مثل این که در فارسی بگوییم «می‌رفته‌ام، می‌خریده است». در زبان ترکی، برای نقل قول در زمان گذشته و بیان اعمالی است که در گذشته انجام شده ولی ما آن را ندیده‌ایم و تنها قصد نقل قول آن را داریم.

حالت مثبت
برای ساخت این زمان، ابتدا طبق اصل تطابق آوایی یکی از پسوندهای -i/-ı/-u/-ü به بن فعل اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن پسوند استمرار yor و پسوند نقلی muş و در آخر هم پسوند زمان حال و شناسه به بن فعل اضافه می‌شوند.

در جدول زیر، صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان حال کامل استمراری آمده است:

می‌رفته‌ایم gidiyormuşuz می‌رفته‌ام gidiyormuşum
می‌رفته‌اید gidiyormuşsunuz می‌رفته‌ای gidiyormuşsun
می‌رفته‌اند gidiyorlarmış می‌رفته‌است gidiyormuş
نکته

در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

حالت منفی
برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم، مثلا dinlemiyormuşum (گوش نمی‌کرده‌ام)

حالت سوالی منفی و مثبت
برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند نقلی و شناسه بیاورید، مثلا:

?istiyor muymuşum (می‌خواسته‌ام؟)

?anlamıyor muymuşsun (نمی‌فهمیده‌ای؟)

مرسانا · 4/11/19

زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی کاربردی مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم. برای وقایعی که از واقع شدن‌شان اطمینان نداریم و تنها می‌خواهیم نقل قول کنیم از زمان گذشته نقلی استفاده می‌کنیم (به درس مربوط مراجعه کنید.)

پسوندهای dı/di/du/dü با پیوستن به بن فعل، زمان گذشته را می‌سازند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت
برای ساختن حالت مثبت گذشته ساده، به دو حرف خاص در بن فعل توجه می‌کنیم. ابتدا به آخرین حرف صدادارش نگاه می‌کنیم و بعد از آن به آخرین حرف آن. بر اساس اصل تطابق آوایی، با نگاه کردن به آخرین حرف صدادار بن یکی از پسوندهای dı/di/du/dü را انتخاب می‌کنیم. حالا اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü). بعد از پسوند هم شناسه را می‌آوریم. مثال:

Ben yazdım (من نوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm

-dum

-dim

-dım

ben
-dün

-dun

-din

-dın

sen
-dü

-du

-di

-dı

O
-dük

-duk

-dik

-dık

Biz
-dünüz

-dunuz

-diniz

-dınız

Siz
-düler

-dular

-diler

-dılar

onlar
حالت منفی
پسوند منفی‌ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می‌شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای dı/di را به فعل اضافه می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای madı/medi متصل می‌شود. در آخر هم شناسه اضافه می‌شود. مثال:

Ben yazmadım (من ننوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim

-madım

Ben
-medin

-madın

Sen
-medi

-madı

O
-medik

-madık

Biz
-mediniz

-madınız

Siz
-mediler

-madılar

Onlar
سوالی مثبت
برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی‌چسبند و با فاصله در ادامه آن می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazdım mı (آیا نوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm mü

-dum mu

-dim mi

-dım mı

ben
-dün mü

-dun mu

-din mi

-dın mı

sen
-dü mü

-du mu

-di mi

-dı mı

O
-dük mü

-duk mu

-dik mi

-dık mı

Biz
-dünüz mü

-dunuz mu

-diniz mi

-dınız mı

Siz
-düler mi

-dular mı

-diler mi

-dılar mı

onlar
سوالی منفی
برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. مثال:

?Ben yazmadım mı (آیا ننوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim mi

-madım mı

Ben
-medin mi

-madın mı

Sen
-medi mi

-madı mı

O
-medik mi

-madık mı

Biz
-mediniz mi

-madınız mı

Siz
-mediler mi

-madılar mı

Onlar

مرسانا · 4/11/19

زمان گذشته استمراری در زبان ترکی استانبولی برای بیان اعمالی است که در گذشته برای مدتی به طول انجامیده است، مثلا نگاه می‌کرد، می‌کشید.

حالت مثبت
برای ساختن حالت مثبت این فعل باید بن فعل را بشناسیم. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. پسوندهای مخصوص این زمان -i/-ı/-u/-ü هستند که بر اساس اصل تطابق آوایی و با توجه به آخرین حرف صدادار بن فعل یکی از این پسوندها به بن وصل می‌شود. بعد از آن پسوند استمرار yor و در آخر پسوند گذشته و شناسه به بن فعل می‌چسبند.

نکته: در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

در جدول زیر می‌توانید صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان گذشته استمراری را ببینید:

می‌رفتیم gidiyorduk می‌رفت gidiyordum
می‌رفتید gidiyordunuz می‌رفتی gidiyordun
می‌رفتند gidiyorlardı می‌رفت gidiyordu
حالت منفی
برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم.

نمی‌دانستیم bilmiyorduk نمی‌دانستم bilmiyordum
نمی‌دانستید bilmiyordunuz نمی‌دانستی bilmiyordun
نمی‌دانستند bilmiyorlardı نمی‌دانست bilmiyordu
حالت سوالی
برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند گذشته و شناسه بیاورید، مثلا:

?anlamıyor muydum (نمی‌فهمیدم؟)

?istiyor muydum (می‌خواستم؟)

مرسانا · 4/11/19

زمان آینده در زبان ترکی با پسوندهای acak/ecek درست می‌شود. این پسوند به همراه شناسه (پسوند شخصی) به بن فعل می‌چسبند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت
بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای acak یا ecek را به بن فعل اضافه می‌کنیم. بعد از آن هم شناسه را به فعل متصل می‌کنیم. اگر بن فعل به حرف صدادار مختوم می‌شد، قبل از پسوند و بن یک y میانجی اضافه می‌کنیم. بر اساس اصل تظابق حروف بی‌صدا، برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، حرف k پسوند به ğ تبدیل می‌شود. مثال:

Sen yazacaksın (تو خواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-[y]eceğim

-[y]acağım

Ben
-[y]eceksin

-[y]acaksın

Sen
-[y]ecek

-[y]acak

O
-[y]eceğiz

-[y]acağız

Biz
-[y]eceksiniz

-[y]acaksınız

Siz
-[y]ecekler

-[y]acaklar

Onlar
حالت منفی
برای ساخت حالت منفی در آینده، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای me یا ma را به بن فعل اضافه می‌کنیم. بعد از آن acak/ecek را به فعل متصل می‌کنیم. برای اینکه دو حرف صدادار کنار هم قرار نگیرند، قبل از پسوند و بن یک y میانجی اضافه می‌کنیم. برعکس حالت مثبت، در حالت منفی y میانجی همیشه استفاده می‌شود. آخر سر هم شناسه را اضافه می‌کنیم. مثال:

Sen yazmayacaksın (تو نخواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-meyeceğim

-mayacağım

Ben
-meyeceksin

-mayacaksın

Sen
-meyecek

-mayacak

O
-meyeceğiz

-mayacağız

Biz
-meyeceksiniz

-mayacaksınız

Siz
-meyecekler

-mayacaklar

Onlar
سوالی مثبت
برای ساختن سوال مثبت، بعد از پسوند آینده acak/ecek فعل را به دو نیم تقسیم می‌کنیم و mı/mi و شناسه را به آن اضافه می‌کنیم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı/mi اضافه می‌شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای جلوگیری از پشت سر هم آمدن دو حرف صدادار، حرف میانجی y را بین پسوند و فعل می‌آوریم. مثال:

?Sen yazacak mısın (آیا خواهی نوشت؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-[y]ecek miyim

-[y]acak mıyım

Ben
-[y]ecek misin

-[y]acak mısın

Sen
-[y]ecek mi

-[y]acak mı

O
-[y]ecek miyiz

-[y]acak mıyız

Biz
-[y]ecek misiniz

-[y]acak mısınız

Siz
-[y]ecekler mi

-[y]acaklar mı

Onlar
سوالی منفی
سوال منفی ساختن در زمان آینده مشابه سوال مثبت ساختن در این زمان است. فعل بعد از پسوند mayacak/meyecek به دو نیم تقسیم می‌شود، بعد از آن mı/mi به همراه شناسه در ادامه فعل می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها با اضافه کردن mı/mi به انتهای فعل ساخته می‌شود. مثال:

Sen yazmayacak mısın (تو نخواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل
-meyecek miyim

-mayacak mıyım

Ben
-meyecek misin

-mayacak mısın

Sen
-meyecek mi

-mayacak mı

O
-meyecek miyiz

-mayacak mıyız

Biz
-meyecek misiniz

-mayacak mısınız

Siz
-meyecekler mi

-mayacaklar mı

Onlar
زمان آینده فعل بودن
فعل بودن در زمان آینده olmak است که صرف می‌شود:

حالت مثبت
خواهیم بود olacağız خواهم بود olacağım
خواهید بود olacaksınız خواهی بود olacaksın
خواهند بود olacaklar خواهد بود olacak
حالت منفی
نخواهیم بود olmayacağız نخواهم بود olmayacağım
نخواهید بود olmayacaksınız نخواهی بود olmayacaksın
نخواهند بود olmayacaklar نخواهد بود olmayacak
سوالی مثبت
خواهیم بود؟
olacak mıyız?

خواهم بود؟
olacak mıyım?

خواهید بود؟
olacak mısınız?

خواهی بود؟
olacak mısın?

خواهند بود؟
olacaklar mı?

خواهد بود؟
olacak mı?

سوالی منفی
نخواهیم بود؟
olmayacak mıyız?

نخواهم بود؟
olmayacak mıyım?

نخواهید بود؟
olmayacak mısınız?

نخواهی بود؟
olmayacak mısın?

نخواهند بود؟
olmayacaklar mı?

نخواهد بود؟
olmayacak mı?

مرسانا · 4/11/19

زمان آینده در گذشته در زبان ترکی استانبولی را میتوان در فارسی به صورت عبارت «قرار بود …» معادل کرد. کاربرد این فعل بیان اعمالی است که در گذشته برنامه ریزی کرده‌ بودیم که انجام دهیم اما به هر دلیلی آن اتفاق رخ نداده است.

حالت مثبت
برای ساختن این زمان در حالت مثبت، ابتدا باید پسوندهای آینده -ecek/-acakرا به بن فعل وصل کنیم. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن پسوند گذشته -ti/-tı و شناسه به بن فعل اضافه می‌شود.

در جدول زیر، صرف فعل پاک کردن (silmek) در زمان آینده در گذشته آمده است:

قرار بود پاک کنیم silecektik قرار بود پاک کنم silecektim
قرار بود پاک کنید silecektiniz قرار بود پاک کنی silecektin
قرار بود پاک کنند silecektiler قرار بود پاک کند silecekti
حالت منفی
برای منفی کردن این زمان باید پسوند آینده را منفی کنیم یعنی یکی از پسوندهای -meyecek/-mayacak را به بن فعل متصل کنیم. بعد از آن هم پسوندهای گذشته و شناسه به فعل می‌چسبند.

در جدول زیر، صرف فعل تلفن زدن (aramak) در زمان آینده در گذشته در حالت منفی آمده است:

قرار نبود تلفن کنیم aramayacaktık قرار نبود تلفن کنم aramayacaktım
قرار نبود تلفن کنید aramayacaktınız قرار نبود تلفن کنی aramayacaktın
قرار نبود تلفن کنند aramayacaktılar قرار نبود تلفن کند aramayacaktı
سوالی مثبت و منفی
برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی mi/-mı به علاوه y میانجی و پسوند گذشته و شناسه را بیاورید، مثلا:

?uyuyacak mıydım (قرار بود بخوابم؟)

?bitirmeyecek miydim (قرار نبود تمام کنم؟)

آینده در گذشته نقلی
این زمان مانند زمان آینده در گذشته در زبان فارسی معادل ندارد. از این زمان برای بیان عملی که قرار بود انجام شود استفاده می‌شود. منتها در این زمان ما از وقوع یا عدم وقوع عمل مطمئن نیستیم و تنها داریم چیزی که شنیده‌ایم نقل قول می‎کنیم.

حالت مثبت
برای ساختن این زمان در حالت مثبت، ابتدا باید پسوندهای آینده -ecek/-acakرا به بن فعل وصل کنیم. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن پسوند نقلی miş/-mış و شناسه به بن فعل اضافه می‌شود.

در جدول زیر، صرف فعل صحبت کردن (konuşmak) در زمان آینده در گذشته نقلی آمده است:

قرار بوده صحبت کنیم konuşacakmışız قرار بوده صحبت کنم konuşacakmışım
قرار بوده صحبت کنید konuşacakmışsınız قرار بوده صحبت کنی konuşacakmışsın
قرار بوده صحبت کنند konuşacaklarmış قرار بوده صحبت کند konuşacakmış
حالت منفی
برای منفی کردن این زمان، کافی است پسوند meyecek/-mayacak را به بن فعل متصل کنید و بعد از آن پسوند نقلی و شناسه را بیاورید.

در جدول زیر، صرف فعل گرفتن (tutmak) در زمان آینده در گذشته نقلی در حالت منفی آمده است:

قرار نبود تلفن کنیم tutmayacakmışız قرار نبود تلفن کنم tutmayacakmışım
قرار نبود تلفن کنید aramayacaktınız قرار نبود تلفن کنی tutmayacakmışsın
قرار نبود تلفن کنند aramayacaktınız قرار نبود تلفن کند tutmayacakmış

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

کاربر فعال انجمن

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین