کشف شواهدی از بارش شهابی در سیاره عطارد

MacTavish · 12/10/19

یک شب تابستانی را تصور کنید که با بارش تیرهای شهابی که درواقع باقیمانده‌ی یک دنباله‌دار می‌باشند، روبه‌رو می‌شوید. چنین صحنه‌هایی برای کره‌ی زمین ما چندان عجیب و خاص نیست. مدارگرد بدون سرنشین مسنجر (MESSENGER) ناسا موفق به یافتن شواهدی شد که نشان می‌دهد سیاره‌ی تیر یا عطارد هم با چنین بارش‌های شهابی مواجه می‌شود با این تفاوت که به جای نور، ذرات دارای کلسیم بر روی این سطح سیاره می‌بارد.

تصویری گرافیکی از مدارگرد مسنجر ( MESSENGER ) ناسا

سیاره‌ی عطارد کوچک‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی و نزدیک‌ترین آنها به خورشید محسوب می‌شود و درنتیجه کاملا در مواجهه با اشعه‌های خورشیدی قرار داشته، به طوری که دمای روزانه‌ی این سیاره ی کوچک موجب ذوب شدن سرب می‌شود. اتمسفر این سیاره که اگزوسفر نامیده می‌شود متشکل از گاز و گردوغبار می‌باشد.

تصویری از سیاره عطارد که توسط مدارگرد مسنجر ( MESSENGER ) ناسا به ثبت رسیده است

یکی از ویژگی‌های عجیب اگزوسفر، ناپایدار بودن آن است. طیف‌سنج فضانورد مسنجر کشف کرده که مقدار کلسیم موجود در اگزوسفر در فواصل معین در طول نه سالی که این مدارگرد به دور این سیاره می‌چرخد، در حال بالا و پایین رفتن بوده است.

بنا به اعلام دانشمندان ناسا، بیشتر منبع کلسیم موجود در اتمسفر این سیاره مربوط به باران‌های شهابی است. نورهایی که ما بر روی زمین در حین وقوع این پدیده مانند بارش‌های شهابی اسدی، جوزایی و ثوری دیدیم، باقیمانده‌ی دنباله‌دارهای عبورکننده از مدار سیاره‌ی ما بوده‌اند.

هنگامی که یک دنباله‌دار به دور خورشید می‌گردد، نورهای خورشید موجب افزایش دمای آن شده و درنتیجه یخ و دیگر مواد فرار آن علاقه‌مند شده و به جوش می‌آیند و نورهایی از انتهای دنباله‌دار ساطع می‌شود. درنهایت، دنباله‌دار کاملا ساییده شده و مدار با تکه‌های جامد پر می‌شود که اغلب به اندازه‌ی ذرات گردوغبار می‌باشند. در زمین چنین حادثه‌ای موجب باران‌های شهابی می‌شود.

دنباله دار Encke

اما در عطارد موضوع متفاوت است. از آنجایی که در این سیاره اتمسفر خاصی وجود ندارد، ذرات نمی‌سوزند. طبق اعلام ناسا در حین بارش‌های شهابی ذرات به سطح این سیاره برخورد کرده و بخار می‌شوند، این ذرات شامل کلسیم نیز می‌باشند. چنین پدیده‌ای موجب می‌شود که کلسیم‌ها به درون اگزوسفر کشیده شوند که مسنجر موفق به کشف آن شد.

پرسش اصلی این است که شهاب‌ها از کجا می‌آیند. با اجرای شبیه‌سازی‌های کامپیوتری و در نظر گرفتن اثر جاذبه‌ی مشتری و سایر سیاره‌ها، ناسا منبع شهاب‌های عطارد را به دنباله دار انکه محدود کرد.

سین سولامان، از سرمایه‌گذاران اصلی مسنجر می‌گوید: “تغییرات سطح کلسیم اگزوسفر عطارد در کنار موقعیت این سیاره طی سال‌ها توسط مدارگرد مسنجر مورد بررسی قرار گرفت، طی مشاهدات مشخص شد که منبع این تغییرات باید بارش شهابی مرتبط با یک دنباله‌دار خاص باشد.” وی ادعا دارد: “این مطالعه و تحقیق می‌تواند پایه‌ای برای جستجوی شواهد بیشتر از تاثیر بارش‌های شهابی بر روی تعامل عطارد با محیط منظومه‌ی شمسی باشد.”