سرگذشت جالب ستاره ابط الجوزا ؛ درخشان‌ترین ستاره‌ی آسمان شب

MacTavish · 11/10/19

ستاره ابط الجوزا (Betelgeuse) درخشان‌ترین ستاره‌ای است که در آسمان شب دیده می‌شود. این ابرستاره‌ی قرمزرنگ در صورت فلکی شکارچی (جبار) قرار دارد و تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که دارای سرگذشت جالبی بوده است. این ستاره نه فقط به دلیل درخشش خیره‌کننده‌ی آن، بلکه به خاطر باستانی بودن و قرار داشتن در مرحله‌ی تبدیل به ابرنواختر، یک سوژه‌ی جالب توجه برای ستاره‌شناسان محسوب می‌شود.

ستاره ابط الجوزا (Betelgeuse) یا همان آلفای شکارچی با نزدیک شدن به پایان عمر خود، چندین برابر اندازه‌ی اصلی‌اش بزرگتر شده است. این ابرغول قرمزرنگ، نهمین ستاره‌ی درخشان آسمان شب با دوره‌ی چند صد روزه است. قطر این ستاره تقریبا یک میلیارد و 600 میلیون کیلومتر، یعنی تقریبا هزار و 100 برابر قطر خورشید است. خورشید حدود یک میلیون و 300 هزار کیلومتر قطر دارد. ستاره ابط الجوزا به اندازه‌ای بزرگ است که اگر به جای خورشید در مرکز منظومه‌ی شمسی قرار بگیرد می‌تواند تا نزدیکی مدار سیارک‌ها را اشغال کند. در واقع این ستاره پس از خورشید، دومین قطر ظاهری بزرگ را در منظومه دارد.

عمر ستاره ابط الجوزا تا 50 هزار سال دیگر ادامه پیدا می‌کند

ستاره‌ی مذکور در آینده بر اثر یک انفجار ابرنواختری به یک ستاره‌ی نوترونی و یا شاید به یک سیاهچاله تبدیل خواهد شد. البته این اتفاق در حدود 50 هزار سال دیگر رخ می‌دهد و عمر این ستاره تا آن زمان ادامه پیدا خواهد کرد. گفتنیست در صورت انفجار، روشنی حاصل از آن را می‌توان با ماه شب چهارده مقایسه کرد.

اکنون محققان با تحقیق در مورد این ستاره به شواهد جدیدی دست یافتند. آن‌ها معتقدند که ستاره ابط الجوزا در گذشته دارای یک ستاره‌ی همسایه بوده که در نهایت در حین رشد، آن را بلعیده است. گروهی از ستاره‌شناسان برای اولین بار از برنامه مدل‌سازی رایانه‌ای MESA به منظور طراحی مدلی از چرخش این ستاره استفاده کردند و توانستند سرنخ‌های جالبی را از سرگذشت اسرارآمیز آن به دست آورند.

ابط الجوزا، 150 برابر سریع‌تر از تمامی ستاره‌های تنهای شناخته شده در منظومه، به دور خود می‌چرخد. یکی از دلایل چنین سرعتی می‌تواند این باشد که ستاره‌ی مذکور در گذشته یک همسایه به اندازه‌ی خورشید داشته که درنهایت آن را بلعیده است. محققان بر این باورند که ادغام این ستاره‌ی کوچکتر در ابط الجوزا موجب انتقال حرکت زاویه‌ای مدار آن به لایه‌های بیرونی این غول قرمزرنگ شده و بر سرعت آن افزوده است.

در پی بلعیده شدن ستاره‌ی دوم، ماده‌ای در فضا منتشر شد که توانست شواهد کافی برای این فرضیه را در اختیار دانشمندان قرار بدهد. ستاره‌شناسان ابراز امیدواری کردند که در آینده با بررسی سطح سیاره بتوانند به شواهد بیشتری از این رویداد دست پیدا کنند.