کشف یک شی فضایی مرموز در حاشیه منظومه شمسی

MacTavish · 1/10/19

اخترشناسان شی سرگردان و نسبتا کوچکی را که 2.4 کیلومتر طول دارد، در نقطه‌ای دور از حاشیه منظومه شمسی کشف کردند. به باور دانشمندان، این نخستین جرم فضایی رویت شده در نوع خود است و می‌تواند در رمزگشایی از اسرار شکل‌گیری زمین و سیارات دیگر، مفید واقع شود.

محققان کشف این شی مرموز در حاشیه منظومه شمسی را بسیار با اهمیت توصیف و برای آگاهی از روند تکامل سامانه خورشیدی ما، روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد‌ه‌اند؛ اینکه چگونه ابرهای کوچکی از غبار و گاز، به سیاراتی تبدیل شدند که امروزه می‌شناسیم.

این جرم فضایی، در جایی موسوم به کمربند کوییپر (Kuiper Belt) کشف شد؛ محیطی دایره مانند در خارج از منظومه شمسی که از مدار نپتون (فاصله 30 واحد نجومی) تا تقریبا فاصله 50 واحد نجومی از خورشید، گسترده است. کمربند کوییپر تعداد بیشماری جرم کیهانی کوچکتر دارد و شهرت اصلی آن، به علت میزبانی از پلوتو است که پیش‌تر یک سیاره قلمداد می‌شد.

اخترشناسان تصور می‌کنند که اجرام موجود در این ناحیه، بقایای به جای مانده از شکل‌گیری سامانه خورشیدی ما هستند؛ بنابراین شاید پاسخ برخی از مهم‌ترین‌ پرسش‌های مرتبط، در مطالعه آن‌ها نهفته باشد.

در واقع آن دسته از اجرامی که درون منظومه شمسی قرار دارند (از قبیل سیارک‌ها)؛ همواره تحت تاثیر عواملی چون پرتوهای خورشیدی، نیروی جاذبه‌ی سیارات مجاور و برخورد با سایر اجسام کیهانی بوده‌اند. اما در کمربند کوییپر، سرمایی حکم‌فرماست که شرایطی بکر مانند نخستین مراحل شکل‌گیری منظومه شمسی را تداعی می‌کند. البته این یک چیز است و مکان‌یابی اشیای کوچکتر حاضر در این ناحیه، چیزی دیگر!

دانشمندان معتقدند کمربند کوییپر، از اجرامی میزبانی می‌کند که شعاع‌شان به حدود یک کیلومتر یا بیشتر می‌رسد. ولی به دلیل فاصله بسیار زیاد از خورشید، چنان برای تلسکوپ‌ها تیره و تار هستند که امکان مشاهده مستقیم آن‌ها وجود ندارد.

برای غلبه بر این مشکل، محققان«رصدخانه ملی اخترشناسی ژاپن» از شیوه‌ای موسوم به نهفتگی (occultation) بهره گرفتند. در این فرایند با مانیتور کردن تعدادی زیادی از ستارگان، سایه اجسام در حال گذر از مقابل آن‌ها مشاهده می‌شود.

دانشمندان ژاپنی دو تلسکوپ 28 سانتی‌متری را در جزیره میاکو واقع در اوکیناوا، کار گذاشتند و در مدت 60 ساعت، مجموعا 2000 ستاره را رصد کردند. کو آریماتسو و تیم تحت رهبری‌اش در این مدت، متوجه افتادن سایه یک جسم 2.4 کیلومتری روی یکی از ستارگان شدند.

با کشف این شی کیهانی در حاشیه منظومه شمسی ، حالا محققان تعداد اجرام کمربند کوییپر با ابعاد کیلومتری را بیش از آنچه می‌دانند که قبلا تصور می‌شد. آن‌ها می‌گویند چنین اکتشافی، حامی این فرضیه است که خرده سیاره ها ابتدا به آهستگی تا ابعاد چند کیلومتری رشد کردند؛ قبل از آنکه با یک رشد افسارگسیخته، به سیاراتی پهناور تبدیل شوند. پیش‌تر نیز در برخی فرضیات ارائه شده، رشد افسارگسیخته (runaway growth) مرحله‌ای حیاتی در شکل‌گیری سیارات معرفی شده بود.

طراحان پروژه به محدودیت بودجه اشاره کرده‌اند که مانع استفاده از تجهیزات بیشتر می‌شود؛ اما سیستم فعلی را هم کارآمد می‌دانند و قصد دارند با ادامه مطالعه در حاشیه منظومه شمسی ، به اطلاعات جزئی‌تری از کمربند کوییپر دست یابند.