همکاری ناسا و آژانس فضایی اروپا برای جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین

MacTavish · 8/9/19

به تازگی باخبر شدیم که ناسا (NASA) و آژانس فضایی اروپا (ESA) قصد همکاری با یکدیگر برای جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین را دارند. همکاری‌ای که می‌تواند به نجات کره زمین ختم شود!

اگر اخبار دنیای علم و مخصوصا نجوم را دنبال می‌کنید، مطمئنا بارها و بارها خبر نزدیک شدن سیارکی خطرناک به کره زمین را شنیده‌اید. سیارک‌هایی که اغلب بسیار بزرگتر از حتی عظیم‌ترین برج‌ها و ساختمان‌های بشر هستند! تا الان که تمام این سیارک‌های خطرناک، از کنار کره زمین عبور کرده‌اند و هنوز، خوشبختانه، هیچکدام آن‌ها به زمین برخورد نکرده‌اند. اما چه می‌شود اگر فقط یکبار، ناسا و دیگر سازمان‌های فضایی مطمئن شوند که یکی از این سیارک‌های عظیم، اینبار قصد عبور از کنار کره زمین را ندارد و مستقیم درحال نزدیک شدن به سیاره ما است؟ آیا این سازمان‌های فضایی و کلا علم و تکنولوژی بشر توانایی جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین را دارد؟ جواب این سوال، بسیار ترسناک‌تر از چیزی است که احتمالا انتظارش را دارید!

زمین؛ سیاره‌ای بی دفاع دربرابر سیارک ها

سیاره ما به صورت طبیعی، یک نیروی تدافعی فوق‌العاده قدرتمند بنام اتمسفر دارد که تا همین حالا هم بارها و بارها جان ما را دربرابر شهاب سنگ‌های کوچک نجات داده است. درواقع در اکثر مواقع، وقتی شهاب سنگی به سمت سیاره ما حرکت می‌کند، با ورود به اتمسفر زمین و یا بخاطر سرعت بسیار بالایی که دارد، ذوب می‌شود و حتی اگر به طور کامل هم نابود نشود، انقدر کوچک می‌شود که دیگر خطر خاصی برای زمین ندارد. علاوه‌بر محافظ‌های طبیعی که سیاره ما در اختیارمان قرار داده، خود ما هم توانسته‌ایم با پیشرفت تکنولوژی، راه‌هایی برای نابود کردن شهاب سنگ‌ها‌ی کوچک پیدا کنیم. پس همه چیز بنظر خوب می‌رسد؛ اما اشتباه نکنید!

شهاب سنگ‌های کوچک، تنها اجرام آسمانی‌ای نیستند که سیاره زمین را هدف گرفته‌اند! سیارک‌های عظیمی هم در این کیهان پهناور وجود دارند که از مدار خود خارج شده‌اند و مانند یک بمب ساعتی، هرلحظه ممکن است زمین را وارد یک فاجعه تمام عیار کنند. خبر ترسناک این است که نه علم و تکنولوژی‌های بشر و نه سیستم‌های تدافعی طبیعی کره زمین، هیچکدام توانایی مقاومت دربرابر این سیارک‌های خطرناک را ندارند. اگر یک سیارک به حد کافی عظیم و سریع باشد و به نقطه‌ای کلیدی از کره زمین برخورد کند، می‌تواند به تنهایی باعث انقراض بشر و تقریبا تمام موجودات زنده زمین و حتی ایجاد آسیب‌هایی دائمی به سیاره ما شود.

پس واضح است که بشر نمی‌تواند تا ابد متوسل به شانس شود و بالاخره یکجایی، باید بتواند راهی برای جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین پیدا کند. این موضوع انقدر پیچیده و سخت است که هنوز هیچ سازمان فضایی‌ای به تنهایی نتوانسته از پس آن بربیاید. اما بخاطر اهمیت بسیار بالای آن، بنظر می‌رسد دوتا از قوی‌ترین و پیشرفته‌ترین سازمان‌های فضایی زمین، عزم خود را برای محافظت از سیاره ما دربرابر سیارک های خطرناک جزم کرده‌اند.

همکاری NASA و ESA برای محافظت از زمین

به تازگی باخبر شدیم که به زودی، تیمی از سازمان فضایی ایالات متحده آمریکا (NASA) و همینطور تیمی از آژانس فضایی اروپا (ESA) قرار است در شهر رم ایتالیا با هم ملاقاتی داشته باشند. هدف از این ملاقات، ایجاد پیمان همکاری میان ناسا و ESA برای انجام ماموریتی بنام AIDA است. هدف ماموریت آیدا، دستیابی به تکنولوژی‌ای برای منحرف کردن سیارک ها است. درواقع ناسا و ESA معتقدند که بهترین راه برای جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین این است که آن‌ها را از مسیر حرکتشان منحرف و به جایی امن بفرستیم. البته این جای امن، ممکن است برای دیگر اجرام آسمانی‌ای که در حوالی کره زمین هستند، چندان هم امن تلقی نشود!

کاری که قرار است ناسا و ESA انجام دهند، این است که سعی کنند یکی از دو سیارکی که با نام دیدیموس (Didymos) شناخته می‌شوند و بین کره زمین و سیاره مریخ قرار گرفته‌اند را از مدار گردش خودشان منحرف کنند. ابتدا ناسا فضاپیمایی با نام اختصاری دارت (DART) را به فضا پرتاب می‌کند. این فضاپیما قرار است در تاریخ 15 مهر سال 1401 (7 اکتبر 2022) با سرعت سرسام‌آور 23,760کیلومتر بر ساعت (6,600متر بر ثانیه!) به دیدی‌موس کوچک ضربه بزند! به دیدی‌موس کوچک، به صورت غیررسمی، دیدی‌مون (Didymoon) هم گفته می‌شود. لازم به ذکر است که فضاپیمای دارت، با هدف منحرف کردن سیارک‌های خطرناک ساخته شده و از نظر مهندسی، کاملا برای اینکار ایده‌آل است.

تصویری از ماموریتی که برعهده فضاپیمای دارت است

بلافاصله پس از رخ دادن این برخورد، نوبت به عرض انـ*ـدام ESA می‌رسد تا به وسیله یک تاسواره (CubeSat) بنام لیسیاکیوب (LICIACube) که ساخت کشور ایتالیا است، میزان انحراف سیارک مورد نظر، نسبت به مدار خودش را اندازه‌گیری کند. اگر با تاسواره‌ها آشنایی ندارید، باید بگوییم تاسواره، ترکیبی از دو کلمه تاس (Cube) و ماهواره (Satellite) است. تاسواره‌ها درواقع ماهواره‌های مکعب‌شکل کوچکی هستند که غالبا کارهای محاسباتی و نظارتی را در فضا انجام می‌دهند. دلیل استفاده از تاسواره برای محاسبه میزان انحراف سیارک دیدی‌مون هم این است که شیء محاسبه‌گر، باید نزدیک به این سیارک و در زاویه‌ای درست باشد و فقط تاسواره لیساکیوب است که دارای این ویژگی‌ها است.

اما کار ESA اینجا به اتمام نمی‌رسد! در اکتبر سال 2024 (آبان/آذر سال 1403 شمسی) قرار است آژانس فضایی اروپا یک فضاپیما بنام هِرا (Hera) را به همان سیارکی که ناسا مورد اصابت قرار داده بود بفرستد تا دهانه برخورد و دیگر موارد موردنیاز را مورد بررسی قرار دهد. هِرا همچنین قرار است این سیارک را یک کاوش راداری (Radar Probing) هم بکند. تاکنون هیچ سیارکی مورد کاوش راداری قرار نگرفته است و دیدی‌مون اولین سیارکی می‌شود که قرار است به صورت راداری کاوش شود.

دلیل انتخاب دیدیموس کوچک توسط ناسا و ESA این است که سرعت گردش این سیارک در مدار خودش انقدر پایین است که منحرف کردن آن توسط اصابت فضاپیما، کار غیرممکنی نیست و کاملا شدنی است. واضح است که حتی اگر ناسا و ESA بتوانند دیدی‌مون را به میزان مورد نظرشان از مدار خودش منحرف کنند، باز هم فاصله زیادی با جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین دارند. چرا که سیارک‌هایی که ممکن است باعث نابودی بشر شوند، احتمالا بزرگتر از دیدی‌مون هستند و سریع‌تر و غیرقابل پیش‌بینی‌تر از آن هم حرکت می‌کنند. اما در هر صورت منحرف کردن همین سیارک هم قطعا کاری عظیم و قابل ستایش است. اگر ناسا و ESA بتوانند در این پروژه موفق شوند، آنگاه می‌توان گفت که بشر، اولین گام مهم خودش برای جلوگیری از برخورد سیارک ها به زمین را برداشته است.