باکتری‌های ناشناخته در صحرای آتاکاما

MacTavish · 28/8/19

بیگ بنگ: در نقطه‌ای از زمین یعنی، صحرای آتاکاما در شیلی که بیشترین شباهت را به سطح مریخ دارد، یک کاوشگر ِ آزمایشگاهی رباتیک به نام زویی، باکتری‌های عجیب و غریبی را در درون خاک کشف کرده که برخی از آنها برای جامعه علمی ناشناخته هستند اما سازگاری بی‌نظیری با شرایط مریخ دارند.

به گزارش بیگ بنگ، استیون پوینتینگ، از کالج یالناس در سنگاپور، در این خصوص گفت: «ما نشان دادیم که یک کاوشگر رباتیک می تواند زمین‌های شبه مریخی را در صحراهای دور افتاده زمین کندوکاو کند. این امر از آن جهت اهمیت دارد که، اکثر دانشمندان بر این باورند که هرگونه حیات در مریخ باید در زیر سطح آن وجود داشته باشد، زیرا به دلیل پرتوهای بالا، دمای پایین و کمبود آب، زندگی بر روی مریخ امری بعید و دور از ذهن است.»

ما بر این باوریم که در گذشته احتمالا آب مایع بر سطح مریخ جریان داشته، لکن امروزه این سیاره بسیار خشک‌تر از قبل شده و تنها برخی یخ‌ها بر روی سطح آن قابل مشاهده هستند، اما ممکن است آب مایع در زیر سطح این سیاره هنوز هم وجود داشته باشد. اگر این چنین باشد، این احتمال وجود دارد که حیات در زیر سطح مریخ وجود داشته باشد.

کویر آتاکاما کویری بسیار خشک است که چیزی در حدود یک دهه یا یک قرن است که در آن باران نباریده و شرایط زندگی در آنجا بسیار خشن است. اما سال گذشته، برای اولین‌بار، زندگی میکروبی در این صحرا مشاهده شده است. به گفته این محقق، سطح مریخ، ممکن است به سختی سطح کویر آتاکاما و حتی سخت‌تر از آن باشد. اما هنگامی که زویی خاک این منطقه را تا عمق ۸۰ سانتیمتری حفاری نمود، میکروب‌های زیرسطحی در آن قابل مشاهده بودند و این امر ممکن است برای مریخ هم صدق کند.

وی افزود: ما متوجه شدیم که با افزایش عمق، بیشتر ِ باکتری‌هایی قابل مشاهده هستند که می توانند در خاک‌های بسیار شور و قلیایی نیز رشد کنند. این باکتری‌ها نیز به نوبه خود در عمق ۸۰ سانتی‌متری با یک گروه خاص از باکتری‌هایی که با متابولیسم متان به زندگی خود ادامه میدهند، جایگزین شده‌اند.

این امر بسیار هیجان‌انگیز است، زیرا به ما نشان می دهد که شرایط زیر سطح آتاکاما به گونه‌ای است که میکروب‌های بسیار خاص خاک‌های قلیایی شور میتوانند در آن زندگی کنند. علاوه بر این ارزیابی‌های اخیر نشان می دهد مقدار قابل توجهی متان در سطح مریخ وجود دارد و به این ترتیب شاید باکتری‌هایی که زندگیشان وابسته به متان است بتوانند در آنجا رشد کنند.

کاوشگر زویی در صحرای آتاکاما

محققان بیش از ۹۰ نمونه از رسوبات این منطقه را با استفاده از ربات و دست جمع‌آوری کردند و تقریبا در همۀ آنها کلونی‌های میکروبی قابل مشاهده بودند و تنها در بخش‌هایی که دارای شدیدترین شرایط بودند، در این کلونی‌ها به چشم نمی خوردند. تجزیه و تحلیل رسوبات نشان داد که به وجود آمدنشان به مدتها پیش یعنی زمانی که آب فراوانی در این منطفه وجود داشت باز میگردد. خاک‌ مریخ در بسیاری از نقاط بسیار شبیه خاک آتاکاما است، به همین دلیل محققان امیدوارند که هنوز هم مناطق قابل زیست‌پذیری را در زیر سطح این سیاره وجود بیابند.

کلونی باکتریایی، نشان دهندۀ تنش شدید محیطی است و در مورد خاک‌ صحرای آتاکاما می توان گفت که حیات عملا در میزان ِ محدودی وجود دارد. از آنجایی که شرایط در مریخ از شرایط آتاکاما شدیدتر است، ما فقط میتوانیم امیدوار باشیم که این کلونی‌های باکتریایی در زیر سطح مریخ نیز مشاهده شوند.

او اشاره کرد که باکتری‌هایی که متان را متابولیزه می کنند، باکتری‌های جالبی هستند. زیرا میتوانند در عمق بسیار زیادی که دارای شرایطی درست همانند مریخ است زندگی کنند. این بدان معنی است که احتمال یافتن چنین باکتری‌هایی در زیر سطح مریخ هم وجود دارد. گام بعدی حفاری عمیق‌تر است. انتظار می رود کاوشگر اینسایت در مریخ بتواند تا عمق ۲ متری را حفاری کند، بنابراین محققان امیدوارند نمونه‌های بهتر و بیشتری از سیارۀ سرخ بدست آورد.