آیا خطر ابتلا به سرطان در فضانوردان بیشتر است؟

MacTavish · 28/8/19

فضا‌نوردان به واسطه‌ی اقامت طولانی‌مدت در فضا در معرض تابش‌های کیهانی هستند. آیا این موضوع می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در آن‌ها افزایش دهد؟

افرادی که به فضا سفر و در آنجا اقامت می‌کنند، به مدت طولانی در معرض تابش‌های کیهانی قرار می‌گیرند و از این‌رو، نگرانی زیادی در مورد سلامت آن‌ها وجود‌ دارد. ما روی زمین به‌واسطه‌ی جو زمین در مقابل بیشتر تابش‌ها‌ی کیهانی محافظت می‌شویم؛ اما فضا‌نوردان در ایستگاه‌ها‌ی فضایی و مکان‌ها‌ی فرا‌تر از آن قرار می‌گیرند. تابش‌ها می‌توانند باعث تخریب DNA شوند و DNA آسیب‌دیده می‌تواند منجر به سرطان شود. همین موضوع باعث ترس فضانوردان از احتمال ابتلا به سرطان شده‌ است. موضوع «احتمال ابتلا به سرطان بر اثر تابش‌ها‌ی فضا‌یی» در صدر فهرست پژوهش‌ها‌ی ناسا قرار گرفته است.

در پژوهشی که به‌تازگی در مجله‌ی Scientific Reports منتشر‌ شده است، تمام داده‌ها‌ی ناسا از فضانوردان آمریکایی که از سال ۱۹۵۹ حد‌اقل یک بار به فضا سفر کرده‌اند و همچنین داده‌ها‌ی مربوط‌به کیهان‌نوردان روس که از سال ۱۹۶۱ دست‌کم یک بار به فضا رفته‌اند جمع‌آوری‌ شد. جمع‌آوری این داده‌ها برای فضانوردان آمریکایی تا پایان دوره‌ی سال ۲۰۱۷ و برای کیهان‌نوردان روس سال ۲۰۱۸ ادامه داشته‌ است. این داده‌ها شامل بیش از ۱۰ هزار سال پیگیری اشخاص است که به‌صورت میانگین برای هر فضا‌نورد آمریکایی ۲۴ سال و برای هر فضا‌نورد روس ۲۵ سال از عمر آن‌ها با استفاده از روش‌ها‌ی آماری پیگیری و بررسی شده‌ است.

پژوهش جدید نشان داده‌ است که فضا‌نوردان آمریکایی و فضا‌نوردان روس قبلی با افزایش احتمال خطر ابتلا به سرطان مواجه نبوده‌اند اما فضا‌نوردان جدید در مأموریت‌ها‌ی طولانی‌تر ممکن است چندان خوش‌شانس نباشند.

در طول مدت پژوهش، ۵۳ نفر از فضا‌نوردان آمریکایی و ۳۶ نفر از فضا‌نوردان روس فوت‌کردند که در این بین علت مرگ ۱۶ نفر از فضا‌نوردان آمریکایی و ۱۰ نفر از فضا‌نوردان روس سرطان بوده است. بنابر‌این، یک سوم مرگ‌ومیر‌ها در هر گروه به دلیل سرطان بوده‌ است. طبق اعلام CDC تقریبا ۲۲ درصد مرگ افراد در آمریکا به دلیل سرطان است و این نشان می‌دهد تعداد کسانی که در فضا بوده‌اند و به‌دلیل سرطان فوت کرده‌اند، کمی بیشتر است. اما پژوهشگران معتقدند که این آمار کافی نیست چرا که تعداد فضا‌نواردان آمریکایی و روس در دسترس برای پژوهش بسیار کم است.

علاوه بر این، از میان فضا‌نوردان آمریکایی، هشت نفر از ۵۳ نفر (۱۵٪) به‌دلیل بیماری قلبی فوت‌ کردند. در‌صورتی که به‌طور کلی ۲۳٪ از کل آمریکایی‌ها به‌دلیل بیماری‌ها‌ی قلبی فوت می‌کنند. این موضوع باعث تعجب است، چرا که فضا‌نوردان باید تناسب انـ*ـدام خود را حفظ کنند.

مطالعه‌ی اخیر، فضانوردان بسیاری را دربرداشت که احتمالا تنها چند روز یا هفته را در فضا گذرانده بودند؛ به‌خصوص آن دسته از فضانوردان درگیر در مأموریت‌های فضایی سرنشین‌دار اولیه نظیر جمنای یا آپولو. در مأموریت‌های ابتدایی فضایی، فضاپیماها تنها چند روز در فضا به‌سر می‌بردند. بسیاری از این فضانوردان بعدا در جریان مأموریت‌های شاتل فضایی به فضا بازگشتند و زمان اقامتشان در فضا را افزایش دادند.

اما زمان اقامت آن‌ها معمولا در مقایسه با فضانوردان امروزی‌تر درمجموع بسیار کمتر است. این مسئله تاحدی به‌خاطر مأموریت‌های طولانی‌تر در ایستگاه‌های فضایی پیشین اسکا‌ی‌لـ*ـب و میر و ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) فعلی است. برای مثال، گنادی پادالکا، کیهان‌نورد روس با مجموع ۸۷۹ روز اقامت در فضا، درحال‌ حاضر رکوردار طولانی‌ترین زمان اقامت در فضا است. همچنین فضا‌نورد آمریکایی به‌نام پگی ویتسون، با ۶۶۵ روز اقامت در فضا در رتبه‌ی بعدی قرار دارد.

پگی ویتسون، فضا‌نورد آمریکایی، به‌تازگی رکورد فضا‌نوردان آمریکایی در مدت زمان ماندن در فضا را شکسته است.

هر‌چه یک انسان مدت بیشتری را در فضا بگذراند، تابش بیشتری دریافت می‌کند و از نظر تئوری، آسیب بیشتری هم به DNA او می‌رسد. تخریب DNA درواقع احتمال ابتلا به سرطان را در یک فرد افزایش می‌دهد؛ اما خطر ابتلا به سرطان، تحت تأثیر عوامل متعدد دیگری از جمله ژنتیکی و محیطی نیز است. برای مثال، می‌توانیم بگوییم که فضا‌نوردان امروزی از سالم‌ترین و تندرست‌ترین انسان‌ها‌ی زمین هستند چرا که رژیم‌ها‌ی سالمی دارند، زیاد ورزش می‌کنند،

ویکتوریا فورستر، پژوهشگر سرطان و نویسنده‌ی وب‌سایت فوربز می‌گوید:

به‌عنوان دانشمندی که روی تخریب DNA و چگونگی تأثیر آن بر ابتلا به سرطان در افراد کار می‌کند، از اینکه تخریب DNA تأثیر درخورتوجهی بر خطر ابتلا به سرطان نداشته‌ است، تعجب نکردم. با همه‌ی این‌ها در یک یا دو دهه‌ی اخیر، تصوری که از این موضوع وجود‌ داشته است، می‌تواند بسیار متفاوت شده باشد.

به‌گفته‌ی فورستر، تعداد زیادی از فضا‌نوردانی که طولانی‌ترین زما‌ن‌ها را در فضا گذرانده‌اند، به‌حدی پیر می‌شوند که در آن سن، احتمال ابتلا به سرطان در انسان‌ها‌ی عادی نیز بسیار زیاد است. ممکن است این‌گونه باشد که مدت خدمت کم‌تر در فضا، تأثیر کم‌تری در ابتلا به سرطان دارد یا اینکه هیچ تأثیری ندارد. اما خطر ابتلا به سرطان در فضا‌نوردانی که مدت بیشتری در فضا بوده‌اند، بیشتر بوده‌ است.

در پژوهشی که در آوریل امسال منتشر‌ شد، پژوهشگران دانشگاه آریزونا با همکاری ناسا، کار‌کرد سلول‌ها‌ی کشنده‌ی طبیعی (NK) را بررسی کردند که نقش مهمی در دفاع ایمن بدن در مقابل سرطان دارند. گروه آماری این پژوهش فضا‌نوردانی بودند که در ایستگاه فضا‌یی بین‌المللی، مأموریت ۶ ماهه داشتند. پژوهشگران دریافتند که کار‌کرد سلول‌ها‌ی کشنده‌ی طبیعی در این افراد معیوب است و بااین‌حال، هنوز هیچ مدرک مستقیمی مبنی بر ارتباط این موضوع با خطر ابتلا به سرطان وجود ندارد. مسلما این موضوع دلیلی برای نگرانی است و به پژوهش و رسیدگی بیشتری نیاز دارد.

فضا‌نوردان در مأموریت‌ها‌ی فضا‌یی آتی که در آن‌ها باید مسافت بیشتری را پشت‌سر بگذراند، مانند سفر به ماه، میزان تابش بیشتر و بیشتری دریافت خواهند‌ کرد. امروز با زیر نظر گرفتن سلامتی فضا‌نوردان تازه‌بازنشسته‌شده و همچنین فضا‌نوردان تازه‌کار با پروژه‌ها‌یی مانند ماموریت یک‌ساله امید است که بتوان اطلاعات بیشتری در زمینه‌ی خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌ها‌ی دیگری که با سفر‌ها‌ی فضا‌یی ارتباط دارند، به‌دست‌آوریم.