ایلان ماسک در اندیشه گرمایش مریخ با کمک آینه‌‌های خورشیدی

MacTavish · 27/8/19

در پی جنجال بر سر ایده‌‌ی ماسک در استفاده از انرژی هسته‌‌ای برای گرمایش مریخ، وی به‌‌تازگی گزینه‌‌ی صلح‌‌آمیزتری مطرح کرده است.

این روزها اظهارنظرهای توییتری ایلان ماسک پایانی ندارد. چند روز پیش، او پیشنهاد استفاده از انرژی هسته‌‌ای را برای افزایش سرعت گرمایش در مریخ و کلونی‌‌سازی این سیاره مطرح کرده بود. پس از شدت‌گرفتن بحث بر سر امکان‌‌پذیری و عواقب احتمالی استفاده از فناوری هسته‌ای، به‌‌نظر می‌‌رسد حالا وی به گزینه‌‌ها‌‌ی نسبتا بهتری نیز می‌‌اندیشد: ماهواره‌‌های بازتاب‌‌کننده‌‌ی نورخورشید. ایده‌‌ی به‌‌کارگیری انرژی هسته‌‌ای در مریخ بسیار جالب‌‌تر به‌نظر می‌‌آید؛ ولی باید بدانید پشتوانه‌‌ی علمی بسیار بهتری برای ایده‌‌ی استفاده از آینه‌‌های مدارگرد در مریخ وجود دارد.

اجازه دهید به سال ۲۰۰۶ بازگردیم؛ یعنی زمانی‌که ریگل ویدا، دانشجوی دانشگاه آریزونا، برای نگارش مقاله‌‌ای با موضوع «استفاده از آینه‌‌های سبک مدارگرد با دیافراگم وسیع برای سکونت‌‌پذیرکردن بخشی از سطح مریخ» برنده‌‌ی جایزه‌‌ی ناسا شد. این ایده با هدف کلونی‌‌سازی سیاره‌‌ی سرخ با روشی اقتصادی مطرح شده بود.

ایده‌‌ی سکونت‌‌پذیرکردن مریخ برای انسان همیشه رؤیایی دست‌‌نیافتنی بوده که قرن‌ها تنها در دل داستان‌‌های علمی‌‌تخیلی امکان‌‌پذیر می‌‌نمود. محیط مریخ می‌‌تواند به‌‌طرز هولناکی رو به سردی بگذارد؛ بنابراین، ایجاد سکونتگاه‌‌هایی ایمن و نیز طراحی لباس‌‌های فضانوردی خاصی که توانایی تحمل چنین دماهای پایینی را داشته باشد، بسیار هزینه‌‌بر خواهد بود. همین امر خود زمینه‌ساز جرقه‌‌ای در ذهن دانشمندان شد که چطور می‌‌توانند با صرف هزینه‌‌ای کم، اندکی محیط سیاره را گرم‌‌تر کنند.

البته، ماسک در اظهارات اخیرش به‌‌طور خاص به پژوهش‌‌های ویدا اشاره‌‌ای نکرده؛ ولی پیشنهادش به‌‌طور مستقیم با مفهوم صفحات انعکاسی در ارتباط است. در سال ۲۰۰۷، ویدا گزارشی منتشر کرد که نشان می‌‌داد سیستم پیشنهادی‌‌اش چگونه کار می‌‌کند. ایده‌‌ی او چنین بود که تعدادی ماهواره را به‌‌گونه‌‌ای در مدار مریخ قرار دهیم تا به‌‌شکلی راهبردی گرمای خورشید را به سطح سیاره منتقل کنیم. ماسک نیز در توییت روز سه‌‌شنبه‌‌ی هفته‌ی گذشته‌ی خود می‌‌گوید:

شاید منطقی‌‌تر باشد که هزاران ماهواره‌‌ی بازتاب‌‌کننده‌‌ی نور را برای گرم‌‌کردن مریخ به مدار بفرستیم تا اینکه خورشید‌‌هایی مصنوعی ایجاد کنیم.

با‌این‌حال، وی می‌‌افزاید انتخاب بهترین گزینه همچنان به بررسی بیشتر نیاز خواهد داشت. ماسک که در گذشته نیز ایده‌ی بمباران هسته‌ای را سریع‌ترین روش برای سکونت‌پذیرکردن مریخ قلمداد کرده بود، به‌تازگی سعی کرده است ایده‌‌ی قدیمی خود را اندکی بیشتر بشکافد. او توضیح می‌‌دهد منظور وی ایجاد جریانی ضعیف از باران‌های هسته‌‌ای درنتیجه‌‌ی انفجارهای هم‌جوشی در بالای اتمسفر است تا بدین‌‌ترتیب بتوان خورشیدهایی مصنوعی ایجاد کرد؛ پدید‌‌ه‌‌ای شبیه به آنچه در خورشید روی می‌‌دهد. در چنین شرایطی، مریخ دیگر آلوده به موارد رادیواکتیو نخواهد شد.

ناگفته نماند ناسا چندان با ایده‌‌ی هسته‌‌ای‌سازی موافق نیست. در اواسط سال ۲۰۱۸، این آژانس فضایی اعلام کرد ترافرم‌کردن مریخ (تبدیل شرایط سیاره به وضعیت محیطی مشابه زمین) با فناوری فعلی امکان‌‌پذیر نیست. باوجوداین، ویدا در مقاله‌‌ی خود این‌‌گونه جمع‌‌بندی می‌‌کند که مفهوم استفاده از بازتاب‌‌کننده کاملا عملی بوده و الزامات مهندسی موردنیاز برای گرمایش بخشی از مریخ هم‌‌اکنون نیز دردسترس است.

ماسک و شرکت فضایی او، اسپیس‌ ایکس (SpaceX) به‌‌لطف پروژه‌‌هایی نظیر سیستم پهنای باند استارلینک (Starlink)، توانسته تجارب خوبی در به‌‌کارگیری ماهواره‌‌ها به‌‌دست آورد؛ از‌این‌رو، ممکن است این سرمایه‌گذار بلندپرواز نیز هم‌زمان با نزدیک‌‌شدن به زمان پرتاب نسل بعدی فضاپیماهای خود با نام Starship، بخشی از سرمایه‌‌گذاری‌‌های ‌‌خود را برای ساخت آینه‌‌های مدارگرد مریخ اختصاص دهد. او همچنان امیدوار است روزی بتواند مریخ را کلونی‌‌سازی کند. شاید ما نیز باید روزی آماده‌‌ی عزیمت به سیاره‌‌ی سرخ شویم؛ سیاره‌‌ای که احتمالا به‌‌لطف فناوری نام‌‌آشنایی، آب‌‌وهوای مطبوع‌‌تری از وضعیت کنونی خود خواهد داشت.