آب خالص ؛ اکسیر سلامتی با خواص فراوان یا حقه‌ای تبلیغاتی؟

MacTavish · 25/8/19

مدت‌هاست که شرکت‌های تصفیه آب و عرضه‌کنندگان نوشیدنی‌ها، محصولی به نام آب خالص را به عنوان جایگزین سالم آب معمولی معرفی می‌کنند؛ اما آیا چنین نوشیدنی وجود دارد؟

استفاده از آب معدنی به جای آب لوله کشی برای بسیاری از اعضای جوامع امروزی مهم شده و شرکت‌های تولیدکننده محصولات نوشیدنی در تبلیغات مختلف خود در کنار کلمات «تازه» و «تمیز» از کلمه «خالص» برای توصیف آب معدنی خود استفاده می‌کنند؛ کمپانی‌های سازنده تجهیزات تصفیه کننده آب هم از طریق فروش این دستگاه‌ها، به خریداران پیشنهاد می‌کنند که سلامت خود را با نوشیدن آب خالص، تضمین کنند.

اما در جواب به سوال مطرح‌شده در این مورد، به طور خلاصه می‌توان با اطمینان گفت که آب خالص وجود ندارد؛ حداقل بر روی سیاره ما وجود آن امکان‌پذیر نیست.

می نایمن (May Nyman)، یکی از اساتید شیمی دانشگاه اورگان در این رابـ*ـطه می‌گویید که به دلیل ویژگی‌های مولکولی آب، این ماده یون‌های محیط اطراف خود را با چنان شدتی جذب می‌کند که وجود آب خالص عملا غیرممکن می‌شود.

به طور دقیق‌تر، نایمن می‌گوید که مولکول‌های آب علاقه بالایی به حل کردن مواد دیگر در خود دارند و اگر در کلاس شیمی با این مبحث مواجه شده باشید، به یاد خواهید داشت که مولکول‌های H2O با شکل مخصوص خود، از هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند و به وسیله پیوند هیدروژنی در کنار یکدیگر قرار دارند؛ چنین پیوند بارداری اتصال این مولکول‌ها به مواد دیگر را راحت‌تر می‌کند و به این ترتیب می‌توان گفت که آب مقدار اندکی از هر ماده‌ای که در تماس با آن باشد را در خود حل می‌کند.

از طرف دیگر هرچه آب خالص‌تر باشد،‌ احتمال جذب کردن یون‌های مواد دیگر توسط مولکول‌های آن بالاتر می‌رود و شرایط مایع به جایی می‌رسد که آب خالص‌شده مقداری از دیواره‌های ظرف نگه‌دارنده خود را حل می‌کند.

یکی از نمونه‌های بارز برای توضیح مسئله آب خالص به دریاچه بایکال (Lake Baikal) در روسیه مربوط می‌شود که میگوهای مخصوص ساکن آن،‌ آب دریاچه را به حد عجیبی از خلوص می‌رسانند؛ این جانداران مواد ارگانیک آب را خورده و به نوعی ناخالصی‌های آب را از بین می‌برند.

در دهه 90 میلادی دریاچه بایکال بسیار خبر سازه شده بود و ادعا می‌شد که اگر مقداری آب از این محل در یک لیوان ریخته شود،‌ در عرض کوتاه‌ترین زمان ممکن یون‌های شیشه لیوان در آب حل می‌شوند و خلوص مایع به سرعت از بین می‌رود.

نایمن در انتهای مصاحبه‌اش در این رابـ*ـطه می‌گوید که به دست آوردن آب خالص چالشی سخت برای دانشمندان است و برطرف کردن این چالش حتی در محیط‌های آزمایشگاهی هم تقریبا غیرممکن است. از طرف دیگر، نیاز به آب خالص بسیار محدود بوده و حتی در پروژه‌های پیچیده و حساس هم می‌توان آب مقطر را به درجه‌ای از خلوص رساند که مواد موجود در آن برای اساس آزمایش مشکلی ایجاد نکنند.

در آخر می‌توان مجددا گفت که آب کاملا خالص وجود ندارد و شرکت‌هایی که به بهانه خواص درمانی و یا مزیت‌های دیگر چنین محصولاتی را به قیمت‌های گزاف می‌فروشند، از بی‌اطلاعی مردم سو استفاده می‌کنند.