دانشمندان نحوه تشکیل ابرهای مریخ را کشف کردند

MacTavish · 23/8/19

بررسی جدید دانشمندان دانشگاه کلرادو بولدر حاکی از آن است که ابرهای مریخ دارای منبع خارجی هستند و به احتمال زیاد از شهاب سنگ‌های خرد شده تشکیل شده‌اند.

مطالعه جدید محققان نشان می‌دهد ابرهای مریخ دارای منبع خارجی هستند. بر اساس بررسی‌های جدید دانشمندان دانشگاه کلرادو بولدر ابرهایی که در مریخ وجود دارند توسط پدیده‌ای به نام دود شهاب (Meteor Smoke) ایجاد شده‌اند. گفتنی است این پدیده در زمانی اتفاق می‌افتد که جر‌م‌های سرگردان فضایی چون شهاب سنگ‌ها و دنباله دارها بعد از اینکه وارد اتمسفر مریخ وارد شدند، خرد شوند.

جزئیات شکل‌گیری ابرهای مریخ

مریخ دارای یک جو بسیار نازک است که حجم آن کمتر از یک درصد زمین برآورد می‌شود. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد جو این سیار سرخ در گذشته از قدرت کافی برای فراهم کردن شرایط وجود آب مایع برخوردار بود. در حال حاضر از آن اتمسفر قوی، فقط یک لایه نازک باقی مانده است، اما همین قدرت اندک نیز می‌تواند این سیاره را از اجرام آسمانی در امان نگه دارد که البته چنین مقاومتی باعث ایجاد طوفان گرد و غبار می‌شود. گفتنی است وقوع یکی از همین طوفان‌ها باعث شد از 10 ژوئن 2018 تاکنون از سوی مریخ نورد فرصت (Opportunity) ناسا هیچ پیامی به زمین مخابره نشود.

به طور کلی اتمسفر مریخ علاوه بر اینکه می‌تواند کاوشگرهای بی‌دفاع سازمان‌های فضایی را نابود کند، قادر است سیاره سرخ را در مقابل اثرات شهاب سنگ‌ها در امان نگه دارد و در تشکیل ابرهای مریخ نیز تاثیرگذار باشد. ابرهای مریخ همانند زمین تشکیل نمی‌شوند. به طور کلی مولکول‌های آب بیشتر حجم ابرها را در برمی‌گیرند و برای متصل شدن به یکدیگر به مواد دیگری نیز احتیاج دارند. در زمین مولکول‌های آب در اطراف دانه‌های نمک دریا یا گردوغبارهای هوا جمع می‌شوند و زمانی که این دانه‌ها و مولکول‌ها به اندازه کافی برسند، ابرها شکل گرفته و از روی سطح زمین می‌توان آنها را رویت کرد.

محققان بر این باورند که این فرایند در مریخ باعث ایجاد ابرها در ارتفاع بین 30 تا 60 کیلومتری نمی‌شود، از این رو ذرات یخ‌آب چگونه باعث ایجاد ابرهای مریخ می‌شوند؟ بررسی جدید دانشمندان دانشگاه کلرادو بولدر نشان می‌دهد برای کشف دلیل ابرهای مریخ می‌بایست به فضای بین سیاره‌ای توجه کرد. با بررسی اطلاعات فضاپیمای ماون (MAVEN) که هم‌اکنون در مدار سیاره مریخ قرار دارد، متوجه می‌شویم که حدود 2 تا 3 تن اجرام سرگردان فضایی که اغلب به شکل شهاب سنگ هستند به صورت روزانه به جو مریخ وارد می‌شوند. هنگامی که شهاب سنگ‌ها به پوسته گازی نازک محافظ مریخ برخورد می‌کنند، خرد شده و باعث می‌شود حجم عظیمی از گرد و غبار که به دود شهاب مرسوم هستند، در جو مریخ پخش شوند.

بررسی دانشمندان حاکی از آن است که این گرد و غبارها از فضای خارجی به جو مریخ نفوذ می‌کنند که قادر هستند به عنوان دانه‌هایی برای ایجاد ابرها عمل کرده و مولکول‌های یخ‌آب را دور خود جمع کنند. محققان با شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای پیچیده توانستند فضای موجود در مریخ را مورد بررسی قرار دهند و نظریه خود را تست کنند. آنها دریافتند زمانی که پدیده دود شهاب ایجاد می‌شود، ابرها نیز شکل می‌گیرند. ویکتوریا هارت‌ویک، فارغ‌التحصیل گروه علوم جوی و اقیانوس (ATOC) در دانشگاه کلرادو بولدر و نویسنده اصلی این مقاله تحقیقاتی عنوان کرد مدل ما پیش از این قادر به تشکیل ابرها در این ارتفاع نبود، اما در حال حاضر این توانایی را دارد و معتقدیم همه آنها به درستی در جای خود قرار دارند.

ابرهای مریخ نسبت به ابرهای زمین نازک‌تر هستند، اما با چنین شرایطی نیز قادرند بر روی جو مریخ تاثیر مهمی داشته باشند؛ برای مثال بر اساس منطقه‌ای که این محققان بررسی کردند، ابرها این توانایی را دارند تا درجه حرارت را تا 10 درجه سانتی‌گراد افزایش یا کاهش دهند. محققان بر این باورند که چنین یافته‌ای باعث شناخت روند تکامل اتمسفری مریخ می‌شود و نشان می‌دهد جو این سیاره در گذشته چگونه می‌توانست شرایط وجود آب مایع را فراهم کند.