دانشمندان راهی برای مشاهده دقیق‌تر امواج مرموز رادیویی موسوم به FRB پیدا کردند

MacTavish · 22/8/19

ممکن است بشر در آستانه کشف اطلاعاتی بیشتر در رابـ*ـطه با امواج مرموز رادیویی موسوم به FRB که سال‌ها است ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است، باشد

اولین بار سال 2007 بود که ناسا از وجود این امواج مرموز رادیویی باخبر شد. دانشمندان ناسا هنوز هیچ ایده‌ای ندارند که این امواج مرموز، دقیقا چه هستند و از اسمی که برای این امواج درنظر گرفته‌اند هم کاملا می‌شود به این موضوع پی برد! ناسا نام این امواج را انفجارهای رادیویی سریع (Fast Radio Bursts) یا به اختصار FRB گذاشته است! ناسا فکر می‌کند منبع این امواج، کهکشان‌هایی هستند که میلیاردها سال نوری از سیاره ما فاصله دارند! فاصله چند میلیارد سال نوری به هیچ عنوان عدد کمی نیست، درواقع می‌توان این موضوع را اینگونه مطرح کرد که اگر انسان با سرعت نور، یعنی 300هزار کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کرد، بازهم چند میلیارد سال دیگر به مبدا احتمالی این امواج می‌رسید!

چه چیزی این امواج مرموز رادیویی را خاص کرده است؟

اما چه چیزی در رابـ*ـطه با FRBها وجود دارد که آن‌ها را از دیگر امواج رادیویی متمایز می‌کند؟ یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هایی که این امواج با دیگر امواج ثبت شده توسط تلسکوپ‌های رادیویی ناسا دارند، ساختار، الگو و روشنایی عجیب آن‌ها است. تفاوت دیگر آن‌ها، مدت زمانی است که قابل مشاهده هستند. درواقع برخلاف دیگر امواجی که ناسا همه‌روزه دریافت می‌کند، این امواج تنها برای چند هزارم ثانیه قابل مشاهده هستند. امواج ساده‌ای که معمولا ناسا توسط تلسکوپ‌های خودش دریافت می‌کند، مختص به انفجارهایی هستند که در نقاط مختلف کیهان رخ می‌دهند. اما تفاوت‌هایی که FRBها با این امواج ساده دارند، باعث شده که ستاره‌شناسان معتقدند باشند آن‌ها مربوط به انفجارهای ساده یا دیگر پدیده‌های شناخته شده توسط بشر نیستند. در ادامه می‌توانید خودتان هم نگاهی به این امواج مرموز رادیویی بیاندازید!

یک نکته جالب در رابـ*ـطه با FRBها این است که درست است ناسا در سال 2007 از این امواج مرموز رادیویی پرده برداشت اما واقعیت این است که ناسا در سال 2007، درحال مشاهده و بررسی داده‌هایی بود که سال 2001 دریافت کرده بود! یعنی درواقع اولین باری که نشانه‌هایی از وجود این FRBها ثبت شد، سال 2001 بود اما ناسا آن زمان نتوانست تفاوت این امواج با امواج ساده‌ای که همه‌روزه دریافت می‌کرد را تشخیص دهد.

اما چرا ناسا تاکنون نتوانسته اطلاعات بیشتری راجع به این امواج مرموز رادیویی کسب کند؟ یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع به سیستم هوش مصنوعی بکار گرفته شده توسط ناسا برمی‌گردد. از آن‌جایی که ثانیه به ثانیه، داده‌ها و اطلاعات بسیار زیادی توسط تلسکوپ‌ها و دیگر سیستم‌های اتوماتیک ناسا رویت می‌شود، سیستم هوش مصنوعی ناسا از یک سری الگوریتم‌ها استفاده می‌کند تا تنها اطلاعات مهم را با دقت بالا ثبت کند و دیگر اطلاعات را با دقت و جزئیات پایین‌تری ثبت و ضبط می‌کند. چون این هوش مصنوعی توانایی تمایز FRBها با دیگر امواج ساده رادیویی را ندارد، FRBها را نیز با جزئیات پایین، مانند دیگر امواج رادیویی، ثبت می‌کند.

خبر خوب این است که یک دانشجو رشته دکترا با نام وِیِل فَرَح (Wael Farah) که در دانشگاهی واقع در کشور استرالیا تحصیل می‌کند، توانسته سیستمی طراحی کند که می‌تواند بین امواج ساده رادیویی و FRBها تمایز قائل شود. فرح توانست تلسکوپ مالونگلو (Molonglo) را به نحوی آموزش دهد که به محض رویت FRBها تغییر رویکرد دهد و اطلاعات را با بالاترین دقت و بیشترین جزئیات ممکن ثبت کند. درنتیجه، حالا بشر به جزئیاتی راجع به FRBها دست پیدا کرده که تا پیش از این هرگز آن‌ها را نداشت.

با استفاده از این اطلاعات، محققان توانستند تعداد FRBهایی که به صورت روزانه رویت می‌شود را بین 59 تا 157بار تخمین بزنند. همچنین آن‌ها توانستند به یک موضوع بسیار مهم دیگر هم پی ببرند؛ موضوعی که البته کار بشر برای تحقیقات بیشتر راجع به FRBها را به معنای واقعی کلمه سخت و طاقت‌فرسا می‌کند! محققان متوجه شدند که هز FRB یک موج یک‌تا است و دیگر هرگز تکرار نمی‌شود. درواقع تک تک FRBهایی که مشاهده می‌شوند، مربوط به پدیده‌ای در فضا هستند که دیگر هرگز تکرار نخواهند شد!