تاثیر تعداد فرزندان بر رشد کودک

^moon shadow^ · 15/11/18

تعداد کودکان خانواده

تعداد کودکان خردسال در خانواده تأثیر مهمی بر رشد و تکامل کودک دارد. کودکانی که چند خواهر و برادر خردسال دارند، مجبورند توجه والدین را با آن‌ها قسمت کنند. اگر کودکی ضعیف‌تر باشد ممکن است سهم اصلی توجه والدین نصیب او شود و سایرین نسبت به «نورچشمی» بودن او حساس شوند. دراین صورت رقابت، چشم و هم‌چشمی، احساسات منفی، و رنجش در بین بچه‌ها اوج می‌گیرد. به علاوه، ممکن است کودک ضعیف‌تر گرفتار یک الگوی شخصیتی تابع، همراه با احساس بی‌کفایتی و مظلومیت گردد، در حالی که فرزند قوی‌تر ممکن است احساس کند نسبت به او تبعیض شده و یاد می‌گیرد نقش رهبر را ایفا کند.
رابـ ـطه خصوصیات شخصیتی با ترتیب تولد

فرزند اول
– شک و تردید
– حساس بودن
– عدم اعتماد
– میل به موفقیت خود
– احساس ناامنی
– نیاز به ارتباط و وابستگی
– زرنگی
– خساست
– وابستگی
– مسئولیت‌پذیری
– قدرت‌طلبی
– حسادت
– محافظه‌کاری
– تلقین‌پذیری
– تحـریـ*ک‌پذیری

فرزند دوم

– استقلال
– پرخاش‌گری
– برون‌گرایی
– علاقه به سرگرمی
– جمع‌گرایی
– قابل اتکا بودن
– خلق‌وخوی آرام و خونسرد

فرزند سوم

– پرخاش‌گری
– حواس‌پرتی
– میل شدید به اظهار محبت
– حسادت
– مملو از احساسات نادیده گرفته شدن از طرف والدین
– حقارت
– بی‌کفایتی
– مستعد اختلالات رفتاری

فرزند آخر

– احساس امنیت
– غبطه و حسادت
– اطمینان
– بی‌مسئولیتی
– بی‌فکری
– شادکامی
– خوش‌قلبی
– سخاوت
– لوس شدن
– ناپختگی
– برون‌گرایی
– توانایی همدلی کردن
– احساس بی‌کفایتی
– حقارت
– رقابت با خواهر و برادر
در خانواده‌های پرجمعیت فضا و امکانات کم‌تری وجود دارد. بچه‌ها دائماً با یکدیگر آمیخته‌اند و انتظار می‌رود با یکدیگر بازی کنند، اسباب‌بازی‌ها و دوستان مشترک داشته باشند و لباس یکسان بپوشند حتی اگر یکی پسر و دیگری دختر باشد. این امر آشکارا رشد شخصیت و فردیت کودک را سرکوب می‌کند. فاصله‌گذاری بین بچه‌ها ضروری است. در صورت امکان، زمان مطلوب که کودک بایستی قبل از تولد خواهر یا برادر دیگر، به تنهایی با والدین خود سپری کند ۲ تا ۵ / ۲ سال است.

نوبت تولد کودک در خانواده (این‌که او فرزند چندم است)

نمی‌توان گفت بهترین موقعیت را در خانواده، فرزند چندم دارد. فرزند ارشد خانواده در محیطی رشد می‌کند که کودک در مرکز آن قرار دارد و در آن، نسبت به بچه‌هایی که بعدا به دنیا می‌آیند، فعالیت‌های خانواده بیشتر بر روی او متمرکز است. فرزند اول خانواده در جریان رشد و تکامل خود از راهنمایی و کمک بیشتری برخوردار است، در طی طفولیت زبان پیچیده‌تری را از والدینش می‌آموزد، و به علت فشار پدر و مادر بر او، معمولاً بیش از بچه‌های بعدی به موفقیت دست می‌یابد. فرزند اول معمولاً بهتر توسط بزرگ‌ترها پذیرفته می‌شود، و چون هماهنگی بیشتری با انتظارات اجتماعی دارد، آمادگی بیشتری برای پذیرش نقش رهبری دارد. از طرف دیگر مهارت والدین در مورد نقش پدر و مادری خود در ارتباط با فرزند اول کم‌تر و تمایل آنها به مداخله، اجبار، محدود کردن، و استفاده بیشتر از انضباط اجباری و تنبیهات مختلف نسبت به بچه‌های بعدی بیشتر است. این امر ممکن است منجر به این شود که فرزندان اول احساس اضطراب بیشتری را از والدین خود دریافت کنند، به عبارت دیگر دائماً از خود می‌پرسند «آیا کار من درست است؟».
با این حال تقریباً شکی وجود ندارد که اگر فرزندان بعدی هم به اندازه فرزند اول مورد راهنمایی و توجه قرار گیرند، احتمالاً به همان اندازه موفق و از نظر اجتماعی مقبول خواهند بود.
تأثیر جایگاه کودک درخانواده به سرعت پایدار می‌شود و تأثیر شگرفی بر سازگاری شخصی و اجتماعی کودکان در سنین بالاتر می‌گذارد. به عنوان مثال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فرزندان اول بیشتر از فرزندان بعدی به سلامتی خود توجه دارند و در بزرگ‌سالی بیشتر به پزشک مراجعه می‌کنند. آن‌ها هم‌چنین معمولاً محتاط‌ترند و کم‌تر ریسک می‌کنند.
مشخص شده است که جایگاه کودک در خانواده تأثیر به‌سزایی در نحوه سازگاری بزرگ‌سالان در امر زناشویی دارد. دلیل این امر این است که ما در دوران کودکی یاد می‌گیریم نقش‌های معینی را در خانه ایفا کنیم و پس از ازدواج هم آن نقش‌ها را ادامه می‌دهیم. به عنوان نمونه، بهترین سازگاری زناشویی در مواردی دیده شده است که شوهری که بزرگ‌ترین برادر در خانواده خود بوده با زنی که از خواهران کوچک‌تر خانواده خود بوده است ازدواج می‌کند. اگر این جایگاه معکوس شود ممکن است سبب ایجاد اصطکاک گردد زیرا در این صورت زن دوست دارد بر شوهرش چنان‌که در مورد برادر کوچک‌تر خود عمل می‌کرده است، مسلط باشد. در ازدواجی که زن و شوهر هر دو فرزند اول هستند، امکان دارد رابـ ـطه‌ای پر برخورد، در اثر تلاش هر یک برای تسلط بر دیگری، شکل بگیرد.