کشف کوچکترین سیاره فراخورشیدی توسط تلسکوپ TESS ناسا

MacTavish · 23/8/19

تلسکوپ فضایی تس (TESS) ناسا، کوچکترین سیاره فراخورشیدی دوران ماموریتش را کشف کرد. دنیای بیگانه‌ای که ابعادی بین زمین و خواهر کوچک‌تر سیاره‌ی ما، یعنی مریخ دارد.

این سیاره L98-59b نام گرفته، زیرا موقعیت آن در نزدیکی سامانه ستاره‌ای L98-59 است؛ جایی با فاصله 35 سال نوری از منظومه شمسی و در جنوب صورت فلکی Volans یا ماهی پرنده. البته L98-59b کوچکترین سیاره فراخورشیدی کشف شده تا به امروز نیست و این رکورد به کپلر 37 بی (Kepler-37b) تعلق دارد؛ سیاره سنگی کوچکی که بزرگی آن، تنها یک پنجم از کره ماه بیشتر است.

اما از هنگامی که تلسکوپ فضایی TESS به عنوان نمونه‌ای پیشرفته‌تر، جایگزین تلسکوپ کپلر شد و شکارگر جدید سیارات فراخورشیدی لقب گرفت؛ این کوچکترین دنیای بیگانه‌‌ای است که ناسا موفق به کشف آن می‌شود.

مقایسه ابعاد زمین و مریخ با کوچکترین سیاره فراخورشیدی که TESS شکار کرده است

طبق اعلام دانشمندان، L98-59b یکی از سه سیاره‌‌ی موجود در این منظومه به شمار می‌رود. دو سیاره‌ی دیگر، 1.4 و 1.6 برابر زمین هستند؛ اما باز هم جزو سیارات فراخورشیدی کوچک و هم‌اندازه زمین دسته‌بندی می‌شوند. این در حالی است که اکثر سیارات قابل شناسایی برای اخترشناسان، بسیار بزرگ‌تر از زمین هستند.

تلسکوپ تس برای چنین اکتشافاتی، نمی‌تواند به طور مستقیم سیارات را ببیند؛ آن‌ها بیش از حد کوچک و تیره‌اند، به ویژه وقتی که در مجاور یک ستاره‌ی تابناک قرار داشته باشند. در عوض، سایه‌ سیارات در حال چرخش هنگامی که بین ستاره‌ی میزبان و تلسکوپ قرار می‌گیرند، قابل مشاهده است.

این سه سیاره فراخورشیدی، حول ستاره‌ای بسیار کوچک‌تر از خورشید ما می‌چرخند؛ اما خیلی نزدیک‌تر به آن هستند. در این بین، L98-59b کوچک‌ترین مدار را دارد. هر چرخش کامل آن به دور ستاره‌ی میزبان، 2 روز و 6 ساعت طول می‌کشد و انرژی دریافتی‌اش، به 22 برابر مقداری می‌رسد که زمین از خورشید جذب می‌کند. از همین رو، باید آن را غیر قابل زیست بدانیم (به علت گرمای شدید)؛ درست مانند دو سیاره‌‌ی دیگری که در همین منظومه شناسایی شده‌اند.

با این حال، منظومه L98-59 جذبه خاصی برای محققان دارد؛ زیرا این سیاره ها به دور ستاره درخشانی می‌چرخند که TESS را قادر به جمع‌آوری مقدار قابل توجهی دیتا کرده است. بررسی دقیق‌تر حرکت مداری آن‌ها، شاید دانشمندان را از وجود دنیاهای دیگری نیز در این سامانه آگاه سازد (از روی نیروی گرانشی که اِعمال می‌کنند). حتی شاید دنیاهایی کشف شود که در کمربند حیات، یعنی در فاصله مناسبی از ستاره میزبان قرار دارند.

محققان همچنین امیدوارند از روی تغییر رنگی که این سیارات در نور دریافتی از ستاره‌ی میزبان ایجاد می‌کنند؛ به وجود یا نبود اتمسفر در آن‌ها نیز پی ببرند. تمام این‌ یافته‌ها می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره نحوه‌ی شکل‌گیری سیارات سنگی، از جمله زمین به ما بدهد.